ترخون، گیاهی از خانواده ی گل آفتابگردان است. به دلیل طعم بی نظیر و رایحه خاصش به طور گسترده به عنوان چاشنی و طعم دهنده در اکثر کشور های جهان استفاده می شود ؛ در برخی از مناطق نیز از خواص دارویی ان بهره می برند. در این مقاله به بررسی جامع خواص و مضرات این گیاه پرداختیم و بهترین شیوه استفاده از آن را خواهیم گفت.
گیاه شناسی ترخون
- گیاه ترخون با نام علمی Estragon گیاهی چند ساله است که بومی اوراسیا و مناطق شمالی آمریکای شمالی است.
- نام علمی گیاه ترخون از لغت یونانی (دراکونکولوس) به معنی اژدهای کوچک گرفته شده است؛ به این دلیل که این گیاه به صورت مارپیچ است.
- برگ های این گیاه به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر و به رنگ سبز هستند.
- ترخون گیاهی سبز رنگ بهاری و تابستانی است .
مواد معدنی و ویتامین ها
| پروتئین | ویتامین A |
| امگا 3 | ویتامین C |
| امگا 6 | کلسیم |
| نیاسین | آهن |
| ریبوفلاوین | منگنز |
ترخون طبعیتی گرم و خشک دارد. ترخون در طب سنتی برای کم خونی، لاغری و بهبود عملکرد روده به کار میرود. همچنین از این گیاه برای درمان بی اشتهایی، سکسکه، سو هاضمه، ناراحتی معده و سندرم روده تحریک پذیر استفاده می شود.
خواص ترخون برای بدن
1- کاهش فشار خون: تحقیقیات انجام شده در زمینه تاثیر ترخون بر فشار خون ، از تاثیرآن در کاهش فشار خون خبر می دهد که به واسطه وجود مواد معدنی موجود در آن نظیر پتاسیم باعث کاهش فشار خون بالا شده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد. همچنین ترخون می تواند از سکته قلبی و مغزی به دلیل خایت ضد التهابی و کاهش لخته شدن خون در رگ ها کمک کند. افرادی که فشار خون بالایی دارند می توانند از ترخون ه عنوان نمک استفاده کنند.
2– دیابت و قند خون: ترخون به دلیل وجود فیبرهای رژیمی کنترل ویژه ای در کاهش قند خون دارد به همین علت به افراد دیابتی توصیه می شود در رژیم غذایی خود حتما از این سبزی استفاده شود.
3– بهبود الگوی خواب: به دلیل اثر آرام بخشی بسیار قوی، ترخون استرس و اضطراب را کاهش داده و به درمان بی خوابی های شبانه کمک کند.
4- افزایش اشتها: عدم تعادل در هورمون گرلین(هورمون گرسنگی) و لپتین(هورمون سیری) میتواند باعث کاهش اشتها شود ؛ این هورمون ها برای تعادل انرژی مهم هستند. وقتی میزان گرلین افزایش پیدا کند باعث گرسنگی و وقتی لپتین افزایش پیدا کند احساس سیری بوجود می آید.
تحقیقی بر روی موش ها، نقش عصاره ی ترخون در کاهش اشتها رو بررسی کرده است ؛ که نتیجه ی آن، کاهش ترشح انسولین و افزایش وزن بدن را نشان می دهد. این یافته ها حاکی از این است که عصاره ی ترخون میتواند به افزایش احساسات گرسنگی کمک کند.
5- کاهش درد مفاصل: روغن های فرار ترخون به دلیل ایجاد گردش خون مناسب که عدم وجود همین علت یکی از دلایل ایجاد رماتیسم وآرتریت می باشد با عث کاهش درد مفاصل می شود .در برخی از منابع طب سنتی به ضماد کوبیده شده ترخون اشاره شده است که باعث کاهش چشم گیر درد می شود.
6- جلوگیری از اختلالات غذایی: بسیاری از شرکت های غذایی ازافزودنی های طبیعی به جای مواد شیمیایی استفاده میکند که به حفظ سلامت غذا کمک میکند . روغن های اسانس گیاهی یک جایگزین پرطرفدار به عنوان ماده افزودنی سالم جهت حفظ و سلامت ماده غذایی میباشد؛ روغن ترخون با کاهش رشد باکتری ها از جمله اشرشیا کلی و استا فیلو کوکوس اورئوس به حفظ ارزش غذایی و سلامت ماده غذایی کمک شایانی میکند.
7- هضم غذا: ترخون به دلیل افزایش شیره گوارشی در دستگاه گوارش به بالا بردن هضم مواد غذایی کمک و روند طبیعی هاضمه را بهبود می‌بخشد و مشکلات دستگاه گوارشی و سوءهاضمه را رفع میکند،مصرف این سبزی همچنین در درمان یبوست نقش به سزایی دارد.و در سالیان دور برای درمان دردهای شکمی ومعده مورد استفاده قرار می گرفته است.
8- سلامت دهان و دندان: در گذشته با جویدن برگ های ترخون دندان درد خود را کاهش میدادند،این گیاه همچنین به کاهش بوی بد دهان کمک کرده وبا کاهش باکتری های درون دهان و ضد عفونی دهان از پوسیدگی دندان ها جلوگیری میکند.
9- سلامت چشم: ترخون حاوی مقداری فراوان از ویتامین A می باشد که برای مراقبت از سلامت چشم ها لازم است. این ویتامین بینایی شما را تقویت نموده و از بیماری های دژنراتیو، ضعیف کننده چشم مانند آب مروارید جلوگیری به عمل می آورد.همچنین از آسیب عصبی چشم جلوگیری می نماید.
مزایا در طب سنتی (ثابت نشده از نظر علمی)
- جلوگیری از رشد سلولهای سرطانی
- حفظ سلامت قلب
- متعادل نگه داشتن میزان قندخون در افراد دیابتی
- جلوگیری از کم خونی
- محافظت از غشاء مخاطی
- استفاده در دندان پزشکی
- جلوگیری از تجمع پلاکت و بهبود جریان خون
- کاهش التهاب
- بهبود عملکرد هضم
- سلامت چشم ها
- افزایش سلامت روان
- ضد روماتیسم، افزایش سلامت استخوان و ماهیچه ها
- بهبود عملکرد سیستم عصبی
- کمک به افراد مبتلا به دیابت
- محافظت در مقابل وبا
- مانع جنون
- مبارزه با کرم های روده
- کمک به تنظیم چرخه قاعدگی
موارد منع استفاده از ترخون
- ترخون به دلیل اثر قاعده آور در زنان باردار نباید استفاده شود زیرا خطر سقط جنین را افزایش میدهد.
- همچنین در برخی از افراد باعث حساسیت در مصرف کننده شده و مخاطراتی را برای آن ایجاد میکند.
- ترخون دارای طبیعتی گرم است، بنابراین برای افراد با مزاج گرم مناسب نیست و بهتر است با مصلح آن مصرف شود.
- در طب سنتی این گیاه برای سینه خوب نیست و سبب خشونت سینه میشود، بنابراین باید آن را با عسل خورد.
- مصرف زیاد ترخون باعث کاهش میل جنسی میشود.
- مصرف طولانی مدت این سبزی میتواند سبب ایجاد سرطان شود که به دلیل استراگول موجود در آن است.
نحوه استفاده از ترخون
1- دمنوش ترخون
یک قاشق چای خوری از ساقه و برگ خشک شده ترخون را با یک لیوان آب جوش داخل قوری بریزید و به مدت پانزده دقیقه بر روی شعله غیر مستقیم قرار دهید تا دم بکشد. پس از صاف کردن ، آن را با عسل یا نبات شیرین کنید و میل نمایید.
2- عرق ترخون
از عرق ترخون نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی یک استکان یا فنجان میل کنید. از خواص عرق ترخون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوعی اشتهاآور طبیعی است.
- معده را تقویت میکند.
- در درمان آکنه و جوش موثر است.
- باعث افزایش و تقویت فولیکول‌های مو میشود و رشد مجدد موها را به دنبال دارد.
- در درمان و بهبود دیابت و همچنین قند خون موثر است.
- به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی قوی در درمان و بهبود سرماخوردگی تأثیرگذار است.
3- روغن ترخون
روغنهای ضروری ترخون به وسیله تقطیر با بخار آب از برگها و گلهای این گیاه استخراج میشوند و شامل سینئول، استراگول، اوسیمن و فلاندرن می باشند. افزایش جریان خون و خاصیت تسکین درد مفاصل و درد روماتیسم، یکی از مهمترین خواص روغن ترخون است.
4- سالاد ترخون
مواد مورد نیاز:
- 250 گرم عدس
- 1 حبه سیر (له شده)
- 2 قاشق سوپخوری ترخون (خرد شده)
- 4 قاشق سوپخوری پنیر خامه ای
- 1 قاشق سوپخوری خامه
- 2 عدد گوجه فرنگی (فیله و خرد شده)
- 50 گرم زیتون سیاه (خرد شده)
- 2 قاشق سوپخوری جعفری (خرد شده)
- 1 عدد لیمو ترش بزرگ (آب گرفته شده)
- 2 قاشق چایخوری سس خردل (یا دانه خردل)
- 2 قاشق سوپخوری روغن زیتون
روش تهیه
- عدس را از 12 ساعت قبل خیس کنید. در طول این مدت چند بار آب آن را عوض کنید. سپس با مقداری آب و نمک بپزید. بعد عدس را درون آبکشی بریزید تا آب اضافی آن گرفته شود.
- تابه ای را روی حرارت قرار دهید و روغن زیتون را درون آن بریزید و پس از اینکه داغ شد، سیر را به آن بیفزایید و حدود 20 تا 30 ثانیه حرارت دهید.
- پوست لیموترش را به همراه آب لیموترش، سس خردل، ترخون، پنیر خامه ای، خامه، نمک و فلفل سیاه درون تابه ای بریزید و به مدت 1 دقیقه حرارت دهید. بعد عدس را به آن بیفزایید و تابه را از روی حرارت بردارید.
- گوجه فرنگی را به همراه زیتون سیاه به مواد بیفزایید.
- سالاد را درون ظرفی بریزید و با جعفری خرد شده تزیین کرده و با نان سیر (یا تست) سرو کنید.
با اپلیکیشن چرب زبان، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
