هلیکوباکتری یا میکروب معده نوعی باکتری معده است. با ورود این باکتری و با گذر زمان و تکثیر این باکتری در معده شما، زخم هایی در دیواره معده ایجاد میشود وممکن است موجب خونریزی معده شود. در این مقاله به بررسی کامل میکروب معده، علائم و روش های درمانی آن بررسی شده است.
میکروب معده چیست؟
میکروب معده یا H. pylori یک باکتری معمولی است که در دستگاه گوارش رشد می کند و تمایل دارد به معده حمله کند. این باکتری تقریبا 60 درصد از جمعیت بالغ جهان را آلوده می کند. عفونت های میکروب معده معمولا بی ضرر هستند، اما بیشتر افراد آن را مسئول زخم معده و روده کوچک می دانند.
میکروب معده اغلب در دوران کودکی افراد را آلوده می کند. عفونت های این باکتری به طور معمول علائمی ایجاد نمی کنند، منتها ممکن است در بعضی از افراد، زخم های پپتیکی و یک بیماری التهابی به نام معده گاستریت ایجاد کند.
میکروب معده برای زندگی در محیط سخت و اسیدی معده سازگار شده است. این باکتری ها می توانند محیط اطراف خود را تغییر و اسیدیته آن را کاهش دهند تا بتوانند زنده بمانند. شکل مارپیچ میکروب معده به آنها اجازه می‌دهد که به داخل شکم که توسط پوشش مخاطی محافظت میشود، نفوذ کنند و سلول‌های ایمنی بدن قادر به دسترسی به آنها نباشند. این باکتری می‌تواند با واکنش ایمنی تداخل پیدا کند و منجر به مشکلات معده شود.
البته میکروب معده فوایدی برای سلامتی هم دارد که 6 فایده اصلی آن را در اینجا نیز توضیح دادیم.
علائم میکروب معده
چه کسی در معرض خطر میکروب معده است؟
- کودکان بیشترین احتمال ابتلا به میکرب معده را دارند(عدم رعایت بهداشت).
- کسانی که در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند.
- کسانی که با افراد مبتلا به میکروب معده زندگی میکنند.
- کسانی که به آب گرم دسترسی ندارند که به کمک آن بتوانید محیط را تمیز و عاری از باکتری کنند.
روش تشخیص توسط پزشک
پزشک درباره سابقه بیماری و سابقه خانوادگی سوال خواهد کرد. نوع داروهایی که مصرف می کنید، از جمله هر گونه ویتامین یا مکمل را، به پزشک خود بگویید. اگر علائم زخم معده را تجربه کرده اید، پزشک احتمالا در مورد استفاده از داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن سوال خواهد کرد. پزشک ممکن است بسیاری از آزمایش ها و روش های دیگر را برای تأیید تشخیص خود انجام دهد:
معاینه بدنی: در طی یک معاینه بدنی، پزشک سعی دارد علائم حاد، حساسیت یا درد را بررسی کند. همچنین به صداهای داخل شکم گوش می دهد.
آزمایش خون: نمونه های خون، برای بررسی آنتی بادی علیه میکروب معده استفاده می شود. برای آزمایش خون، مقدار کمی خون از دست گرفته می شود. سپس خون برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود. این امر تنها زمانی مفید است که تا کنون درمانی برای میکروب معده صورت نگرفته باشد.
آزمایش مدفوع: برای بررسی علائم میکروب معده در مدفوع ممکن است یک نمونه مورد نیاز باشد. یک ظرف برای جمع آوری نمونه از مدفوع به فرد مبتلا داده می شود. نمونه را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می کنند. برای انجام این آزمایش و تست تنفس معمولا باید داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها و مهار کننده های پمپ پروتون (PPI) مصرف نشوند.
آزمون تنفس: اگر تست تنفسی داشته باشید، محلول آماده حاوی اوره را می بلعید. اگر باکتری های میکروب معده وجود داشته باشند، آنزیم هایی که این ترکیب را تجزیه می کنند آزاد می کنند؛ بنابراین دی اکسید کربن تولید می شود که توسط یک دستگاه خاص شناسایی می شود.
آندوسکوپی: اگر آندوسکوپی دارید، پزشک یک وسیله نازک به نام اندوسکوپ را به داخل دهان، معده و دوازدهه وارد می کند. دوربین متصل به آن، تصاویر را روی یک مانیتور ارسال می کند تا پزشک بتواند آن ها را مشاهده و هر ناحیه غیر عادی را بازرسی کند. در صورت لزوم، ابزارهای خاصی که با اندوسکوپ مورد استفاده قرار می گیرند، اجازه می دهند که دکتر از مناطق مشکوک نمونه برداری کند.
درمان میکروب معده
روش اول: درمان دارویی
1- آنتی بیوتیک ها برای کشتن باکتری‌های موجود در بدن تجویز میشوند، آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین، کلاریترومایسین، مترونیدازول، تتراسایکلین یا تینیدازول در این مواقع تجویز میشود. برای درمان معمولا دو نوع از آنتی‌بیوتیک‌های بالا تجویز میشوند.
2- داروهایی که با مسدودکردن پمپ‌های کوچک تولیدکننده‌ی اسید معده از مقدار آن می‌کاهند نیز دسته دوم داروهای درمان کننده میکروب معده هستند. از جمله این داروها عبارت‌اند از دکس‌لانسوپرازول، اسموپرازول، امپرازول، پانتوپرازول و رابپرازول.
3- دسته سوم بیسموت‌ساب‌سالیسیلات است که می‌تواند به آنتی‌بیوتیک‌ها در نابودی میکروب معده کمک کند.
4- داروهای مهارکننده‌ی هیستامین معده را به تولید بیشتر اسید تحریک میکنند. برخی داروها با مهار هیستامین به کاهش اسید معده کمک میکنند. سایمتیدین، فاموتیدین، نیزاتیدین و رانیتیدین از این داروها هستند.
روش دوم: اصلاح رژیم غذایی
| بایدها | نبایدها |
| سویا | قهوه |
| انواع کلم | شکلات |
| اسفناج | غذاها و ادویه‌های تند |
| گوشت ماهی، فیله مرغ و سینه بوقلمون | نوشابه‌های گازدار |
| زردچوبه | نوشیدنی‌های حاوی کافیین |
| زنجبیل | میوه‌های اسیدی مانند مرکبات و گوجه‌فرنگی |
| میوه و سبزیجات قرمز رنگ | قند |
| بِه | آردهای تصفیه شده |
| گلابی | برنج |
| سیب | |
| مویز | |
| سبزی‌هایی مانند خرفه |
روش سوم: دمنوش های گیاهی
1- دمنوش بابونه: 1 فنجان آب جوش را با بیش از 1 قاشق چایخوری گل بابونه خشک شده (یا 1 قاشق غذا خوری گل تازه) بپوشانید، به مدت 10 دقیقه آن را دم کرده و سپس آن را از صافی رد کنید و با مقداری عسل نوش جان کند.
2- دمنوش بومادران: 1 قاشق چای خوری از برگ های خشک بومادران (ممکن است شامل کمی از ساقه و گل نیز باشد) را در یک قوری بریزید و سپس آب جوش رویش بریزید و بگذارید به مدت 10 دقیقه بماند. برگ ها را درآوید و در یک فنجان بریزید.کمی عسل و آب لیمو را برای طعمشان اضافه کنید.
3- دمنوش شیرین بیان: در یک لیوان آب جوش (دمای آب حدود 80 درجه)، یک قاشق چای خوری پودر ریشه شیرین بیان اضافه کنید و اجازه دهید که به مدت 10 دقیقه دم بکشد. سپس آن را با مقداری عسل نوش جان کنید.
4- دمنوش انیسون: ۱تا ۵ گرم از میوه های انیسون را با آسیاب خرد می کنیم. سپس بر روی آن یک لیوان آب جوش می ریزیم. اجازه دهید 15 دقیقه دم بکشد. سپس از صافی رد کنید و نوش جان کنید.
5- دمنوش زیره و آویشن: 1قاشق غذاخوری آویشن و نصف قاشق غذاخوری زیره را در قوری بریزی و مقداری آبجوش روی آن ها بریزید و اجازه دهید تا 15 دقیقه دم بکشد. دمنوش شما حاضر است. آن را ا صافی رد کنید و با مقداری نبات نوش جان کنید.
روش چهارم: نسخه های طب سنتی
1- یک عدد لیمو ترش را با یک عدد خیار، یک قاشق زنجبیل رنده شده و مقداری جعفری یا گشنیز با نصف پیمانه آب مخلوط کرده و در مخلوط کن بریزیدو نوش جان کنید. این نوشیدنی میکروب و نفخ معده را به طور کامل از بین میبرد.
2- مقداری تخم بارهنگ را در یک ماهی‌تابه بریزید و روی حرارت قرار دهید؛ هر وقت موقع حرارت دادن بویی از این گیاه خارج شد و رنگ آن تغییر پیدا کرد، می‌توان گفت تخم بو داده شده است. البته هیچ ماده‌ای را نباید به آن اضافه کنید. بعد از این مرحله تخم بو داده شده را پودر کنید و در عرق نعناع بریزید، به مدت 14روز قبل از خورن غذا یک لیوان از این شربت را بنوشید.
3- یکی از توصیه های متخصصان طب سنتی برای از بین بردن میکروب معده، استفاده از بره موم است. مصرف خوراکی بره موم فراوری شده، به دلیل خواصی که درون خود دارد، می تواند با از بین بردن میکروب های معده، مشکلات گوارشی نشئت گرفته از میکروب ها را برطرف نماید. صمغ درختان، گرده گل ها، موم عسل و… از ترکیبات بره موم است.
4- انجیر را در یک شیشه بریزید و مقداری روغن زیتون بریزید. انجیر را به مدت 40 روز در روغن زیتون خیس کنید هرصبح با معده خالی کمی از آن را بخورید
روش پنجم: فتوتراپی
مطالعات نشان می دهد که میکروب معده نسبت به نور آسیب پذیر هستند. در فتوتراپی از نور ماوراء بنفش برای از بین بردن میکروب معده در معده استفاده می شود. محققان معتقدند فتوتراپی که در داخل معده استفاده می شود، ایمن است.
روش ششم: اصلاح سبک زندگی
اصلاح سبک زندگی یکی از اقدامات مهم برای پیشگیری از ابتلا به میکروب معده است:
- دست ها را پس از استفاده از توالت و پیش از آماده کردن یا خوردن غذا حتما بشویید.
- به کودکان خود شستن مرتب دست ها و اصول آن را یاد بدهید تا در بزرگسالی به میکروب معده مبتلا نشوند.
- از مصرف غذا، آب ناسالم و کثیف پرهیز کنید.
- از مصرف هر چیزی که به خوبی پخته نشده است پرهیز کنید.
- از مصرف غذاهایی که به صورت غیر بهداشتی آماده شده اند پرهیز کنید.
- اگرچه استرس، غذاهای تند، الکل و سیگار کشیدن موجب زخم های معده نمی شوند، اما می توانند شرایط آنها را تشدید کرده و از بهبود سریع جلوگیری کنند بنابراین این موارد را از زندگی خود حذف کنید.
