قرص نورتریپتیلین که گاهی به صورت کپسول نیز ارائه می شود دارای عوارض جانبی، دستور مصرف درست و نکات بسیار مهمی است که در این مطلب به کمک مجلات معتبر پزشکی دنیا شما را با آن آشنا خواهیم کرد.
ترکیب کمی و کیفی
- نورتریپتیلین برای تسکین علایم افسردگی کاربرد دارد. (بهترین روشهای درمان طبیعی افسردگی در اینجا!)
- همچنین برای درمان بعضی از موارد شب ادراری استفاده می شود. (بهترین گیاهان دارویی تخلیه کامل ادرار)
- هر قرص 10 میلی گرم به صورت روکش دار
- افزودنی های با اثر شناخته شده: حاوی نورتریپتیلین هیدروکلراید معادل 10 میلی گرم نورتریپتیلین پایه.
- هر قرص 10 میلی گرم حاوی 10 / 5 میلی گرم لاکتوز مونوهیدرات است.
- قرص های 10 میلی گرم سفید، گرد، محدب الطرفین و روکش دار هستند با قطر 5/5 میلی متر با مارک N10.
حتما بخوانید: قرص نورتریپتیلین- کاربردها، عوارض، طرز استفاده و سایر نکات مهم
دوز مصرف و مدیریت مصرف
1-بزرگسالان: دوز مصرفی معمولا 25 میلی گرم سه یا چهار بار در روز است. میزان دوز باید از مقدار کم شروع شود و کم کم افزایش یابد. بعضی مواقع کل دوز مصرفی روزانه، یکبار در روز مصرف می شود. وقتی که دوزهای بالاتر از 100 میلی گرم در روز تجویز می شود، سطوح پلاسما نورتریپتیلین باید در محدوده مطلوب 50 تا 150 نانوگرم بر میلی لیتر نگهداری شود. دوز بالای 150 میلی گرم در روز توصیه نمی شود.
دوزهای پایین تر از دوزهای معمول برای سالمندان و نوجوانان تجویز می شود. همچنین برای بیماران سرپایی که تحت نظارت دقیق نیستند هم تجویز می شود. پزشک دوز را از مقدار کم شروع می کند و با توجه به شرایط بیمار آن را به تدریج افزایش می دهد.
اگر در بیمار عوارض جانبی جزئی ایجاد شود، دوز باید کاهش یابد. اگر عوارض جانبی جدی یا علائم آلرژیک رخ دهد، مصرف دارو باید به سرعت قطع شود.
2- سالمندان: 30 تا 50 میلی گرم در روز در دوزهای تقسیم شده.
3- بیماران نوجوان: 30 تا 50 میلی گرم در روز در دوزهای تقسیم شده.
سطوح پلاسما: واکنش های مطلوب به نورتریپتیلین با غلظت پلاسمای 50 تا 150 نانومتر بر میلی لیتر همراه است. غلظت های بالاتر ممکن است با تجربیات نامطلوب بیشتری همراه باشد. اندازه گیری غلظت پلاسما دشوار است و پزشکان باید با کارکنان حرفه ای آزمایشگاه مشورت کنند.
بسیاری از داروهای ضد افسردگی (داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، از جمله نورتریپتیلین، مهارکننده های بازجذب سروتونین و غیره) به کمک آنزیم های کبدی متابولیزه می شوند.
4- کودکان: (فقط برای درمان شب ادراری)
| سن (سال) | وزن (کیلوگرم) | دوز (میلی گرم) |
| 7-6 | 25-20 | 10 |
| 11-8 | 35-25 | 20-10 |
| 11< | 54-35 | 35-25 |
- دارو باید سی دقیقه قبل از خواب مصرف شود.
- حداکثر دوره درمان نباید بیش از سه ماه باشد. دوره درمان جدیدی بدون مشورت پزشک شروع نکنید.
- با یک لیوان آب و بدون جویدن قرص را بخورید.
موارد منع مصرف
- حساسیت نسبت به دارو یا به هر یک از مواد افزودنی موجود در دارو
- سکته قلبی، بلوک قلبی و آریتمی قلبی.
- بیماری شدید کبدی
- شیدایی
- نورتریپتیلین برای مادران شیرده و کودکان زیر 6 سال، ممنوع است.
هشدارهای مهم
خودکشی/ افکار خودکشی یا بدتر شدن شرایط بالینی
افسردگی با افزایش خطر افکار خودکشی، آسیب به خود و خودکشی (حوادث مرتبط با خودکشی) همراه است. خطر تا زمانی که علائم بهبود بیماری رخ دهد همچنان ادامه دارد. از آنجایی که بهبودی ممکن است در طول چند هفته اول یا بیشتر از شروع درمان رخ ندهد، بیماران باید به دقت تحت نظارت باشند. در کل خطر ابتلا به خودکشی در مراحل اولیه درمان ممکن است افزایش یابد.
بیماران با سابقه اقدام یا افکار خودکشی قبل از آغاز درمان، بیشتر در معرض خطر هستند و باید در طول درمان تحت مراقبت باشند. به بیماران (و همراهان بیمار) هرگونه تغییر غیر عادی در رفتار، خودکشی یا افکار خودکشی هشدار داده می شود و در صورت مشاهده علائم باید فورا به پزشک مراجعه کنند.
استفاده از نورتریپتیلین در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی
می تواند منجر به تشدید بیماری روانی شود یا نشانه های اسکیزوفرنی نهان را فعال کند. در بیماران بیش فعال اضطراب و آشفتگی افزایش می یابد. در بیماران افسردگی مانیک، باعث بروز علائم بیماری جنون آمیز می شود.
ممکن است بین نورتریپتیلین و سایر داروهای ضد افسردگی، حساسیت به وجود آید.
داروی مشابه برای اسکیزوفرنی: داروی کلوزاپین –کاربرد، عوارض جانبی، نحوه استفاده و سایر نکات مهم
بیماران مبتلا به مشکلات قلبی عروقی
باید تحت نظارت دقیق پزشک، نورتریپتیلین مصرف کنند، زیرا باعث افزایش ضربان قلب و زمان انتقال دارو می شود که باعث بروز سکته قلبی، آریتمی و سکته مغزی می شود. مصرف نورتریپتیلین در بیماران مبتلا به هیپرتیروئید یا افرادی که داروهای تیروئید دریافت می کنند، باید تحت مراقبت باشد، زیرا ممکن است آریتمی های قلبی را افزایش دهد.
حتما بخوانید: 8 تا از بهترین روشهای گیاهی تقویت و پاکسازی کلیه (جدیدترین تحقیقات)
هشدار برای افراد خاص
- در بیماران مبتلا به صرع، در صورت امکان نباید از نورتریپتیلین استفاده شود، زیرا نورتریپتیلین آستانه تشنج را پایین می آورد.
- افراد مسن بیشتر در معرض عوارض جانبی مانند اضطراب، سردرگمی و فشار خون بالا قرار دارند.
- ممکن است تغییرات رفتاری در کودکانی که برای درمان شب ادراری از دارو استفاده می کنند، رخ دهد.
- نورتریپتیلین در بیمارانی که دارای گلوکوم با زاویه تنگ یا علائم هیپرتروفی پروستات هستند، نباید مصرف شود.
- در صورت ضرورت، ممکن است به جای مصرف نورتریپتیلین از شوک درمانی برقی استفاده کرد، اگرچه خطرات می تواند افزایش یابد.
- ممکن است باعث افزایش و کاهش سطح قند خون شود. علائم هیپوگلیسمی در بیماران دیابتی نوع دو که کلرپروپامید (250 میلی گرم در روز) مصرف می کردند، پس از مصرف نورتریپتیلین (125 میلی گرم در روز) گزارش شد.
- قرص نورتریپتیلین حاوی لاکتوز است بیماران مبتلا به مشکلات ارثی عدم تحمل گالاکتوز، کمبود لاکتاز یا سوء جذب گلوکز و گالاکتوز نباید این دارو را مصرف کنند.
باروری، بارداری و شیردهی
- بارداری: ایمنی برای استفاده در طول دوران بارداری مشخص نشده است و هیچ مدرکی از مطالعات بر روی حیوانات وجود ندارد که عاری از خطر باشد؛ بنابراین دارو نباید برای بیماران باردار یا زنان در سن بارداری تجویز شود مگر اینکه منافعش بیشتر از ریسک آن باشد.
- شیردهی: مصرف در دوران شیردهی ممنوع است.
تاثیر دارو هنگام رانندگی
- نورتریپتیلین تأثیر متوسطی بر توانایی رانندگی و استفاده از ماشین ها دارد.
- نورتریپتیلین توانایی های ذهنی و جسمی مورد نیاز برای انجام وظایف خطرناک مانند رانندگی را مختل می کند.
تداخل با دیگر داروها
- در هیچ شرایطی نباید نورتریپتیلین به طور همزمان یا در طی دو هفته پس از قطع درمان با مهارکننده های مونوآمین اکسیداز مصرف شود چون باعث تب و تشنج شدید و مرگ و میر می شود.
- نورتریپتیلین نباید با دارو های سمپاتومیمتیک مانند آدرنالین، افدرین، ایزوپر آنلاین، نورآدرنالین، فنیل افرین و فنیل پروپانولامین مصرف شود.
- نورتریپتیلین اثر دارو های ضد فشار خون مانند گوانتیدین، دابریسوکین، بتینیدین و احتمالا کلونیدین را کاهش می دهد.
- مصرف همزمان رزرپین اثر تحریک کننده در برخی از بیماران افسرده را نشان داده است. توصیه می شود تمام درمان های فشار خون را در طول درمان با داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای بررسی کنید.
- باربیتورها میزان متابولیسم نورتریپتیلین را افزایش می دهند.
- بیهوشی در طول درمان با داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای ممکن است خطر ابتلا به آریتمی های قلبی و فشار خون را افزایش دهد. اگر عمل جراحی ضروری باشد، چندین روز قبل از عمل دارو باید قطع شود و متخصص بیهوشی باید مطلع باشدکه بیمار هنوز تحت درمان قرار دارد.
- مصرف همزمان دارو با الکل باعث بروز ضعف شدید CNS می شود.
حتما بخوانید: 8 تا از بهترین گیاهان دارویی برای کمک به درمان سریع افسردگی در بزرگسالان
- مصرف بیش از حد الکل منجر به افزایش اقدامات خودکشی یا اوردوز می شود. به ویژه در بیماران با سابقه ی اختلالات عاطفی یا افکار خودکشی.
- از آنجایی که متابولیسم نورتریپتیلین (مانند دیگر داروهای سه حلقه ای و SSRI) از طریق آنزیم های کبدی انجام می شود، مصرف همزمان با داروهایی که از طریق این سیستم متابولیزه میشوند، ممکن است منجر به تداخلات دارویی شود؛ بنابراین ممکن است داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای یا داروهای دیگر در دوزهای پایین تری تجویز شوند.
- مصرف همزمان نورتریپتیلین با فلوکستین باعث افزایش دو برابری سطح پلاسمای نورتریپتیلین می شود.
- مصرف همزمان با سایر داروهایی که از طریق آنزیم مشترک متابولیزه می شوند، از جمله فنوتیازین ها، کاربامازپین، پروپافنون، فلکاینید و انکاینید، یا دارو هایی که آنزیم را مهار می کنند (مانند کینیدین) باید با احتیاط مصرف شود.
عوارض جانبی
لیست زیر شامل عوارض جانبی است که با این دارو مشخص نشده است. با این حال، تشابه دارویی در میان داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، نیترات پریتیلین را در نظر می گیرد:
| دستگاه های بدن | اثرات نامطلوب |
| اختلالات خون و سیستم لنفاوی | مشکلات مغز استخوان مانند آگونا لوسیتوز؛ کم خونی آپلاستیک ائوزینوفیلیا؛ پورپورا؛ ترومبوسیتوپنی |
| اختلالات سیستم ایمنی | راش، پتشی، کهیر، خارش، حساسیت به نور (جلوگیری از قرار گرفتن در معرض نور خورشید)؛ ورم (به طور کلی یا چهره و زبان)، تب دارویی، حساسیت متقابل با سایر داروهای سه حلقه ای. |
| اختلالات غدد درون ریز | بزرگ شدن سینه در مردان؛ سندرم ترشح نامناسب هورمون AHD |
| اختلالات روانی | حالت های گیجی (خصوصا در سالمندان) با توهم، آشفتگی، هذیان؛ اضطراب، بی حوصلگی، خواب آلودگی، تحریک بی خوابی، وحشت، کابوس؛ جنون خفیف؛ تشدید بیماری روانی؛ افزایش یا کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی.
موارد مربوط به خودکشی و رفتارهای خودکشی در طول درمان با نورتریپتیلین گزارش شده است. |
| اختلالات سیستم عصبی | بی حسی، سوزن سوزنی شدن، خواب رفتگی اندام ها؛ عدم تعادل، آتاکسی، لرزش؛ نوروپاتی محیطی؛ عوارض خارج هرمی؛ حمله ناگهانی، تغییر الگوهای EEG؛ وزوز گوش؛ سرگیجه؛ سردرد
اثرات آنتی کولینرژیک: خشکی دهان، آدنیت زیر زبانی یا ورم لثه؛ اختلال بینایی، اختلال خواب، میدیریاس؛ یبوست، انسداد روده؛ احتباس ادرار، تاخیر در ادرار، انقباض دستگاه ادراری. |
| اختلالات قلبی | فشار خون پایین، فشار خون بالا، تند تپشی، تپش قلب سکته قلبی، آریتمی ها، بلوک قلب، سکته مغزی. |
| اختلالات عروقی | چهره گلگون شده |
| اختلالات دستگاه گوارش | تهوع و استفراغ، بی اشتهایی، معده درد، اسهال؛ تغییر حس چشایی، ورم دهان، گرفتگی عضلات شکمی، بیماری زبان سیاه، یبوست، تورم غدد پاروتید |
| اختلالات گوارشی | زردی تغییر عملکرد کبدی؛ هپاتیت و نکروز کبدی |
| اختلالات بافت پوست و زیر پوست | آلوپسیا |
| اختلالات کلیوی و ادراری | شب ادراری؛ تکرر ادرار |
| اختلالات سیستم تولید مثل | بزرگ شدن و ترشحات سینه در زنان؛ تورم بیضه |
| تحقیقات | افزایش یا کاهش سطح قند خون؛ افزایش یا کاهش وزن |
| اختلالات عمومی و شرایط محل نگهداری | تعریق؛ ضعف، خستگی؛ آلوپسیا |
مصرف بیش از حد
علائم و نشانه های مصرف بیش از حد: مصرف 50 میلی گرم از دارو در کودکان باعث اوردوز می شود. میزان مرگ و میر بین 0 تا 15 درصد گزارش شده است. علائم در عرض چند ساعت ظاهر شده و شامل تاری دید، گیجی، بی حوصلگی، سرگیجه، سرمازدگی، گرمازدگی، آشفتگی، استفراغ، رفلکس های شدید، گشادی مردمک، تب، ضربان قلب سریع، کاهش صدای روده، خشکی دهان، عدم توانایی خالی، پرش های میوکلونیک، تشنج، تنگی نفس، نارسایی کلیوی میوگلوبینوری، نیستاگموس، آتاکسی، دیزارتیا، کره آتتوز، کما، فشار خون و آریتمی قلبی است.
درمان: از درمان حمایتی استفاده کنید. زغال چوب فعال موثر تر از تهوع و استفراغ برای کاهش جذب است. آریتمی های بطنی، ممکن است به آلکالنیزاسیون با تنفس عمیق و سریع و یا استفاده از سدیم بی کربنات پاسخ دهند. الکترولیت های سرم باید تحت نظارت و مدیریت قرار گیرند.
تشنج ممکن است به دیازپام پاسخ دهد. فینیتوئین تشنج و اختلالات ریتم قلب را درمان می کند. فیزوستیگمین ممکن است تندتپشی دهلیزی، پرش های میوکلونیک و خواب آلودگی را رفع کند. اثرات فیزوستیگمین کوتاه مدت است.
حتما بخوانید: چه غذاها و خوراکی هایی برای افسردگی مضر هستند؟ (تحقیقات جدید)
در این مطلب به طور کامل با خواص، عوارض جانبی و طرز مصرف نورتریپتیلن و نکات مهم دیگر آشنا شدید. هر گونه سوالی در این زمینه دارید در بخش نظرات با متخصصان ما مطرح نمایید.
