عوارض جانبی داروی پرومتازین، نحوه مصرف و نکات بارداری

در این مطلب به طور کامل شما را با داروی پرومتازین، عوارض جانبی، طرز مصرف، نکات مهم در بارداری و بقیه مواردی که باید بدانید آشنا می کنیم. برای این کار از چند مجله پزشکی معتبر کمک گرفته ایم.

نکات مهم

• قرص خوراکی پرومتازین تنها با همین نام در دسترس است
• پرومتازین به چهار شکل قرص خوراکی، محلول خوراکی، محلول تزریقی و شیاف وجود دارد.
• قرص پرومتازین خوراکی برای درمان چندین بیماری مانند آلرژی، بیماری حرکت، تهوع و استفراغ، اضطراب قبل از عمل و درد پس از جراحی استفاده می شود
• همچنین به عنوان یک خواب آور، از جمله قبل و بعد از جراحی استفاده می شود.

هشدارهای مهم

• این دارو هشدار سیاه دارد؛ یعنی مصرف خود سرانه عوارض جدی دارد.
• پرومتازین می تواند مشکلات تنفسی در کودکان ایجاد کند. نباید در کودکان کمتر از 2 سال استفاده شود. در این سن، دارو ممکن است منجر به مرگ شود.
• همچنين اين دارو در كودكانی كه از دارو های دیگر استفاده می كنند ممكن است باعث كاهش تنفس شود.

هشدارهای دیگر

• هشدار خواب آلودگی شدید: این دارو ممکن است موجب خواب آلودگی شدید شود. رانندگی نکنید.
• هشدار سندرم بدخیم نورلتیک: استفاده از این دارو با سندرم بدخیم نورولتیک مرتبط است. این سندروم می تواند مرگبار باشد. علائم عبارتند از تب، عضلات سفت و سخت، تغییرات ذهنی، تغییرات پالس یا فشار خون، ضربان قلب سریع، تعریق یا ریتم قلب نامنظم.
• هشدار دمانس: تحقیقات نشان داده است که این نوع دارو می تواند اثرات مشابهی با داروهایی که به نام آنتی کولینرژیک ها تولید می شود، ایجاد کند؛ که می تواند خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.

حتما بخوانید: رایج ترین علتهای حالت تهوع بعد از غذا چیست؟ روش درمان خانگی

نحوه اثرگذاری

• پرومتازین متعلق به یک دسته از داروهایی به نام فنوتیازین است. یک دسته از داروها، گروهی از داروهایی هستند که به شیوه ای مشابه کار می کنند.
• پرومتازین از انتشار ماده ای به نام هیستامین از سلول های خاصی در بدن جلوگیری می کند.
• هیستامین به طور معمول هنگامی که شما در معرض چیزهایی که به آن حساسیت دارید مانند گرده، گدازه، قالب و مواد شیمیایی، قرار می گیرید، آزاد می شوید.
• با جلوگیری از آزاد شدن هیستامین، این دارو موجب خواب آلودگی می شود و به کنترل درد کمک می کند. این به این دلیل است که هیستامین به هشدار زودرس کمک می کند و به شما هشدار می دهد و حس هایتان را افزایش می دهد.
• این دارو همچنین برای کاهش تحریک بخشی از مغز شما که سیگنال هایی را برای استفراغ ایجاد می کند موثر است.

اثرات جانبی

عوارض جانبی معمول

• خواب آلودگی
• تغییرات در فشار خون
• واکنش های پوستی آلرژیک
• کاهش تعداد پلاکتها
• کاهش تولید گلوبول های سفید خون
• مشکلات تنفسی
• افزایش تحریک پذیری
• حرکات غیر طبیعی

اگر این اثرات خفیف است، ممکن است در عرض چند روز یا چند هفته از بین بروند. اگر آنها شدید هستند و یا از بین نمی روند، با پزشک صحبت کنید.

عوارض جانبی جدی

اگر عوارض جانبی جدی دارید، بلافاصله با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید:

علائم حرکات غیرقابل کنترل عبارتند از:

• بی حرکتی خیره شدن به سمت بالا و حلقه شدن چشم
• انقباضات عضلانی گردن
• چسبیدن زبان
• تشنج
• هذیان (دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارد)

ریتم غیر طبیعی قلب علائم عبارتند از:

• تپش قلب وخفقان
• سرگیجه
• خستگی
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• سبک شدن سر

کاهش تولید پلاکت ها و گلبول های سفید خون. علائم عبارتند از:

• کبودی یا خونریزی غیرطبیعی شامل خونریزی بینی یا دهان و لکه های قرمز روی پوست
• جریان غیر طبیعی قاعدگی، خون در ادرار و یا مدفوع سیاه و سفید

تداخل با داروهای دیگر

قرص پرومتازین خوراکی می تواند با سایر داروها، ویتامین ها و یا دارو های گیاهی تداخل داشته باشد. تداخل دارویی باعث افزایش یا کاهش اثر داروهای مصرفی می شود که میتواند مضر باشد. برای جلوگیری از تداخل دارویی، پزشک باید تمام داروها را به دقت مدیریت کند. اطمینان حاصل کنید که در مورد تمام داروها، ویتامین ها و یا دارو های گیاهی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع داده اید.

• داروهای آلرژی: هنگامی که داروهای آلرژی خاصی را با پرومتازین مصرف می کنید، ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشید. عوارضی شامل خشکی دهان، یبوست، مشکل تخلیه مثانه، تاری دید و خواب آلودگی. این داروها عبارتند از: بروم فنیرامین و  کاربینوکسیامین و دیفن هیدرامین
• داروهای ضد افسردگی: اگر داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) را با پرومتازین مصرف کنید، خطر ابتلا به عوارض حرکتهای بدون کنترل را افزایش می دهد.  نمونه هایی از این داروها عبارتند از: ایزوکاربکساید و  فنلزین
• داروهای ضد اضطراب: پرومتازین می تواند سبب خواب آلودگی شود. هنگامی که داروهای ضد اضطراب خاصی را با پرومتازین مصرف می کنید، ممکن است دچار خواب آلودگی شدیدتر و طولانی تر شوید. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: الپرازولام و  کلردیازپوکساید و کلونازپام
• داروهای کنترل ادرار: هنگامی که داروهای کنترل ادرار را با پرومتازین مصرف میکنید، برخی عوارض جانبی ممکن است شدت پیدا کند. این عوارض جانبی شامل خشکی دهان، یبوست، مشکل تخلیه مثانه، تاری دید و خواب آلودگی است. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: دارفناکین و  فلاوکساید
• داروهای شل کننده عضلات: پرومتازین می تواند سبب خواب آلودگی شود. هنگامی که شما با پرومتازین برخی از آرامبخشهای عضلانی را مصرف می کنید، ممکن است دچار خواب آلودگی شدیدتر و طولانی تر شوید. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: باکوفن و  کاریزوپرودول
• داروهای ضد تهوع و کنترل حرکتی: هنگامی که داروهای ضد تهوع و کنترل حرکتی را با پرومتازین مصرف می کنید، عوارض جانبی خاص ممکن است شدت یابد. این عوارض جانبی شامل خشکی دهان، یبوست، مشکل تخلیه مثانه، تاری دید و خواب آلودگی است. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: دیمن هیرینات و  مکلیزین
• داروهای ضد درد: پرومتازین می تواند سبب خواب آلودگی شود. هنگامی که داروهای ضد درد را با پرومتازین مصرف می کنید، ممکن است دچار خواب آلودگی شدیدتر و طولانی تر شوید. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: کدئین و متادون و مورفین و ترامادول.
• داروهای ضد تشنج: پرومتازین می تواند سبب خواب آلودگی شود. مصرف فنوباربیتال با پرومتازین سبب ایجاد خواب آلودگی می شود که شدیدتر و طولانی تر می شود.

هشدارها

این دارو با هشدارهای متعددی همراه است:

هشدار آلرژی

این دارو می تواند یک واکنش آلرژیک شدید ایجاد کند. علائم عبارتند از:

• مشکل تنفس
• تورم گلو یا زبان

اگر این نشانه ها را دیدید، با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیکترین اورژانس بروید.

هشدارها برای افرادی که دارای بیماری های خاص هستند

برای افراد مبتلا به گلوکوم چشم: این دارو باعث افزایش فشار در چشم شما می شود. اگر سابقه گلوکوم دارید، مصرف این دارو ممکن است موجب افزایش ناگهانی و شدید فشار چشم شود. این یک مورد اضطراری و حاد است که ممکن است باعث از بین رفتن بینایی برگشت ناپذیر شود. قبل از استفاده از این دارو، اگر این وضعیت را دارید، با پزشک خود صحبت کنید.

• برای افراد مبتلا به پروستات بزرگ: اگر به علت بزرگ شدن غده پروستات مشکل ادرار داشته باشید، مصرف این دارو ممکن است باعث شدت مشکل شود.
• برای افرادی که مشکلات خاص معده دارند: اگر سابقه انسداد مجاری دستگاه گوارش داشته باشید، مصرف این دارو ممکن است سبب انسداد بدتر شود. این موضوع به این دلیل است که دارو از طریق دستگاه گوارش شما جذب می شود و حرکت روده ها را کند می کند.
• برای افرادی که مشکلات مثانه دارند: اگر در مثانه خود انسداد داشته باشید، مصرف این دارو ممکن است باعث سخت تر شدن ادرار شود؛ زیرا این دارو اعصاب مرتبط را تحت تاثیر قرار میدهد.
• برای افراد مبتلا به بیماری قلبی: اگر بیماری قلبی داشته باشید، مصرف این دارو ممکن است آن را بدتر کند. این دارو می تواند ریتم قلب شما را غیر طبیعی کند.
• برای افراد مبتلا به بیماری کبد: این دارو از طریق کبد از بدن تصفیه می شود. اگر بیماری کبدی داشته باشید، کبد شما نمی تواند دارو را با سرعت بالا تصفیه کند. این بدان معنی است که سطح این دارو در بدن می تواند خیلی زیاد شود؛ که این موضوع خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد.
• برای افراد مبتلا به مشکلات تنفسی: این دارو ممکن است ترشحات مجاری تنفسیرا تشدید کند. اگر آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه COPD دارید، ممکن است باعث شدت آن شود.
• برای افراد مبتلا به تشنج: این دارو خطر ابتلا به تشنج را افزایش می دهد. اگر داروهای دیگری مصرف کنید که می تواند باعث تشنج شود، با پزشک صحبت کنید. مصرف این داروها با هم می تواند این خطر را افزایش دهد.

هشدارها برای سایر گروه ها

برای زنان باردار پرومتازین یک داروی بارداری رده C است؛ یعنی اینکه:

1. تحقیقات بر روی حیوانات هنگامی که مادر دارو مصرف می کند، اثرات سوء بر جنین را نشان می دهد.
2. مطالعات کافی در مورد انسان انجام نشده است تا مشخص شود که دارو ممکن است روی جنین تاثیر بگذارد.

اگر باردار هستید یا قصد دارید باردار شوید، با پزشک خود صحبت کنید. این دارو در صورتی باید مورد استفاده قرار گیرد که توجیح پذیر باشد. این دارو نباید در دو هفته آخر بارداری به خانم باردار داده شود زیرا خطر خونریزی در نوزاد را افزایش می دهد.

برای زنان شیرده پرومتازین ممکن است به شیر مادر منتقل شود و ممکن است در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، عوارض جانبی ایجاد کند. اگر فرزندتان را با شیر مادر تغذیه می کنید با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است لازم باشد تصمیم بگیرید که شیر دادن را متوقف کنید یا مصرف این دارو را متوقف کنید.

سالمندان ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به اثرات آرام بخش این دارو داشته باشند. آنها به احتمال زیاد بیشتر در معرض خواب آلودگی، کاهش هوش ذهنی و سردرگمی هستند.

برای کودکان:

• این دارو نباید در کودکان کمتر از 2 سال استفاده شود. در این سن، این دارو ممکن است باعث کندی تنفس شود که می تواند مرگبار باشد. هنگام مصرف این دارو برای کودکان بالای 2 سال نیز باید احتیاط شود.
• این دارو نباید در کودکانی که داروهای دیگری مصرف می کنند استفاده شود زیرا ممکن است باعث کندی تنفس شود.
• این دارو برای درمان استفراغ در کودکان توصیه نمی شود.
• در بعضی از کودکان که این دارو را در دوزهای توصیه شده مصرف کرده اند، باعث توهم و تشنج شده است. اگر کودکان دارای بیماری موقت مانند سرما خوردگی یا آنفولانزا هستند و این دارو را مصرف می کنند، خطر انقباض عضلانی افزایش می یابد.
• مقدار بیش از حد بزرگ این دارو در کودکان ممکن است باعث مرگ ناگهانی شود.

دوز (میزان) مصرف

مقدار دوز، فرم دارویی و چگونگی مصرف دارو، بستگی به موارد زیر دارد:

• سن شما
• شرایطی درمان
• شدت بیماری
• سایر شرایط پزشکی شما
• چگونگی واکنش به دوز اول

شکل های دارویی

• فرم قرص خوراکی
• قدرت 5/12 میلی گرم، 25 میلی گرم، 50 میلی گرم

برای درمان آلرژی

دوز بزرگسالان (سنین 18-64 سال)

• دوز معمولی 25 میلی گرم در زمان خواب و یا 12.5 میلی گرم قبل از غذا و در هنگام خواب، در صورت نیاز. محدوده دوز که معمولا علائم را از بین می برد، 6.25 میلی گرم تا 12.5 میلی گرم است که سه بار در روز مصرف می شود.
• ممکن است میزان دوز دارو توسط پزشک به کوچکترین مقدار اثر گذار کاهش یابد.
• توجه هنگام استفاده از این دارو برای کنترل واکنش های آلرژیک به خون یا پلاسما، دوز معمول 25 میلی گرم است.

دوز کودکان (سن 2 تا 17 سال)

• دوز معمولی 25 میلی گرم در زمان خواب و یا 12.5 میلی گرم قبل از غذا و در هنگام خواب، در صورت نیاز. محدوده دوز که معمولا علائم را از بین می برد، 6.25 میلی گرم تا 12.5 میلی گرم است که سه بار در روز مصرف می شود.
• ممکن است میزان دوز دارو توسط پزشک به کوچکترین مقدار اثر گذار کاهش یابد.
• توجه هنگام استفاده از این دارو برای کنترل واکنش های آلرژیک به خون یا پلاسما، دوز معمول 25 میلی گرم است. دوز کودکان (سن 0 تا 23 ماه)

دوز مسن سال (65 سال و بالاتر)

• کبد، کلیه ها و قلب افراد مسن ممکن است به درستی کار نکند؛ که باعث می شود بدن به آرامی دارو را پردازش کند. در نتیجه، بیشتر مواد دارویی در بدن برای مدت طولانی تری باقی می ماند. این موضوع باعث افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی می شود.
• پزشک ممکن است در دوز پایین یا با داروی دیگری درمان را شروع کند؛ که می تواند به حفظ سطح ایمن دارو در بدن کمک کند.

حتما بخوانید: 4 تا از بهترین و کم عوارض ترین قرص هایی که برای سردرد خوبه؟

برای بیماری حرکتی

دوز بزرگسالان (سنین 18-64 سال)

• دوز معمول 25 میلی گرم دوبار در روز مصرف شود.
• دوز اولیه باید 30 دقیقه تا 1 ساعت قبل از حرکت مصرف شود. در صورت نیاز دوز دوم می تواند 8 تا 12 ساعت بعد باشد.
• توصیه می شود هر روز 25 میلی گرم در صبح و بعد از خوردن غذا مصرف شود.

دوز کودکان (سن 2 تا 17 سال)

• دوز معمولی 25-12.5 میلی گرم، دوبار در روز مصرف می شود.
• دوز اولیه باید 30 دقیقه تا 1 ساعت قبل از حرکت مصرف شود. در صورت نیاز دوز دوم می تواند 8 تا 12 ساعت بعد باشد.
• در روزهای بعد، توصیه می شود که روزانه صبح قبل از صبحانه و شام قبل از آخرین وعده غذای روزانه خود، 25 تا 12.5 میلی گرم در روز مصرف کنید.

دوز مسن سال (65 سال و بالاتر)

• کبد، کلیه ها و قلب افراد مسن ممکن است به درستی کار نکند؛ که باعث می شود بدن به آرامی دارو را پردازش کند. در نتیجه، بیشتر مواد دارویی در بدن برای مدت طولانی تری باقی می ماند. این موضوع باعث افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی می شود.
• پزشک ممکن است در دوز پایین یا با داروی دیگری درمان را شروع کند؛ که می تواند به حفظ سطح ایمن دارو در بدن کمک کند.

برای تهوع و استفراغ

دوز بزرگسالان (سنین 18-64 سال)

• دوز معمول برای حالت تهوع و استفراغ 25 میلی گرم است. در صورت نیاز، بین 12.5 میلی گرم تا 25 میلیگرم می تواند دوباره هر 4 تا 6 ساعت مصرف شود.
• دوز معمولی برای جلوگیری از تهوع و استفراغ 25 میلی گرم هر 4-6 ساعت در صورت نیاز.

دوز کودکان (سن 2 تا 17 سال)

توجه این دارو برای درمان استفراغ در کودکان توصیه نمی شود. فقط باید برای درمان عارضه های شناخته شده با احتیاط مصرف شود.

• دوز معمول برای حالت تهوع و استفراغ 0.5 میلی گرم در هر پوند وزن بدن.
• تغییرات در دوز را می توان با توجه سن و وزن کودک و شدت وضعیت تنظیم کرد.

دوز مسن سال (65 سال و بالاتر)

• کبد، کلیه ها و قلب افراد مسن ممکن است به درستی کار نکند؛ که باعث می شود بدن به آرامی دارو را پردازش کند. در نتیجه، بیشتر مواد دارویی در بدن برای مدت طولانی تری باقی می ماند. این موضوع باعث افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی می شود.
• پزشک ممکن است در دوز پایین یا با داروی دیگری درمان را شروع کند؛ که می تواند به حفظ سطح ایمن دارو در بدن کمک کند.

برای کمک به خواب

دوز بزرگسالان (سنین 18-64 سال)

• دوز معمول 25-50 میلی گرم.

دوز کودکان (سن 2 تا 17 سال)

• دوز معمول 25-12.5 میلی گرم.

دوز مسن سال (65 سال و بالاتر)

• کبد، کلیه ها و قلب افراد مسن ممکن است به درستی کار نکند؛ که باعث می شود بدن به آرامی دارو را پردازش کند. در نتیجه، بیشتر مواد دارویی در بدن برای مدت طولانی تری باقی می ماند. این موضوع باعث افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی می شود.
• پزشک ممکن است در دوز پایین یا با داروی دیگری درمان را شروع کند؛ که می تواند به حفظ سطح ایمن دارو در بدن کمک کند.

حتما بخوانید: 8 تا از بهترین و جدیدترین روشهای گیاهی درمان آلرژی طبق تحقیقات جدید

برای درمان اضطراب یا کمک خواب قبل از عمل جراحی

دوز بزرگسالان (سنین 18-64 سال)

• دوز معمول 50 میلیگرم برای تسکین اضطراب و خوابیدن در شب قبل از عمل جراحی.

دوز کودکان (سن 2 تا 17 سال)

• دوز معمولی 25-12.5 میلی گرم برای از بین بردن اضطراب و خوابیدن شب قبل از عمل جراحی.

دوز مسن سال (65 سال و بالاتر)

• کبد، کلیه ها و قلب افراد مسن ممکن است به درستی کار نکند؛ که باعث می شود بدن به آرامی دارو را پردازش کند. در نتیجه، بیشتر مواد دارویی در بدن برای مدت طولانی تری باقی می ماند. این موضوع باعث افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی می شود.
• پزشک ممکن است در دوز پایین یا با داروی دیگری درمان را شروع کند؛ که می تواند به حفظ سطح ایمن دارو در بدن کمک کند.

برای درمان اضطراب یا کمک خواب پس از جراحی

دوز بزرگسالان (سنین 18-64 سال)

• دوز معمول 25-50 میلی گرم برای خوابیدن پس از جراحی و استفاده همراه داروهای دیگر برای رفع درد.

دوز کودکان (سن 2 تا 17 سال)

• دوز معمول 25 تا 12.5 ميلي گرم براي خواب بعد از جراحي و براي استفاده با سایر داروهاي ضد درد.

دوز مسن سال (65 سال و بالاتر)

• کبد، کلیه ها و قلب افراد مسن ممکن است به درستی کار نکند؛ که باعث می شود بدن به آرامی دارو را پردازش کند. در نتیجه، بیشتر مواد دارویی در بدن برای مدت طولانی تری باقی می ماند. این موضوع باعث افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی می شود.
• پزشک ممکن است در دوز پایین یا با داروی دیگری درمان را شروع کند؛ که می تواند به حفظ سطح ایمن دارو در بدن کمک کند.

ملاحظات مصرف

• اگر بیش از حد دارو مصرف کنید عوارض خطرناکی دارد. در صورت مصرف بیش از حد به اورژانس مراجعه کنید یا با آنجا تماس بگیرید.
• در صورت فراموش یک دوز، آن را به محض یاد آوری مصرف کنید. با این حال، اگر فقط چند ساعت تا دوز بعدی زمان داریدا، فقط یک دوز را مصرف کنید. هرگز دو دوز همزمان یا با فاصله زمانی کم مصرف نکنید چون عوارض جدی دارد.

ملاحظات مهم

عمومی

• می توانید این دارو را با یا بدون غذا مصرف کنید. با این حال، مصرف آن با غذا ممکن است باعث کاهش ناراحتی معده شود.
• می توانید قرص را بشکنید یا خرد کنید.

مسافرت

• در سفر همیشه داروهای خود را به همراه داشته باشید هنگام پرواز، آن را در کیف همراه خودتان حمل کنید.
• در مورد دستگاه های اشعه ایکس فرودگاه نگران نباشید. آنها به داروهای شما آسیب نمی رسانند.
• شما ممکن است مجبور شوید به کارکنان فرودگاه برای داروی خود توضیح دهید. همیشه ظرف دارو با برچسب تجویزی و نسخه پزشک را همراه داشته باشید.
• این دارو را در ماشین در معرض گرما و سرما و نور قرار ندهید.

حساسیت به خورشید

این دارو می تواند شما را به خورشید حساس تر کند. از خورشید دور بمانید. اگر نمی توانید از خورشید اجتناب کنید، لباس های محافظ و کرم های ضد آفتاب استفاده کنید.

حتما بخوانید: 8 تا از بهترین روشهای گیاهی برای درمان سریع بی خوابی طبق تحقیقات جدید

آیا داروی جایگزین وجود دارد؟

داروهای دیگر برای درمان بیماری شما وجود دارد. برخی ممکن است برای شما بهتر و برخی برای دیگران مناسب باشند. با پزشک خود در مورد گزینه های دیگر دارو که ممکن است برای شما مفید باشد صحبت کنید.