آزمایش MCHC برای ارزیابی شدت و علت کم خونی انجام می شود و پزشکان با این آزمایش در طی تجزیه و تحلیل خون می توانند غلظت هموگلوبین را تعیین و به شما اعلام کنند. بر اساس مطالعاتی که در مجلات معتبر پزشکی سراسر دنیا انجام دادیم در این مقاله به شما خواهیم گفت که آزمایش MCHC در آزمایش خون چیست؟ همچنین روش نرمال کردن و نکات مهم دیگر را نیز بیان می کنیم. پس با ما همراه باشید.
MCHC نشان دهنده غلظت هموگلوبین است. این آزمایش متوسط غلظت هموگلوبین را در مقدار مشخصی از گلبولهای قرمز نشان میدهد. هموگلوبین در خون بسیار ضروری است چون اکسیژن را در سیستم عروقی منتقل میکند. هموگلوبین دی اکسیدکربن را هم حمل میکند و آنرا از شش ها خارج میکند.
چرا آزمایش MCHC توسط پزشک تجویز میشود؟
این آزمایش برای تشخیص ابتلا به آنمی تجویز میشود. این همچنین برای مشخص کردن سطح هموگلوبین بیمار تجویز میشود.
محاسبه ی MCHC
MCHC توسط فرمول زیر اندازه گیری میشود:
Hgb ÷ PCV or HCT) x 100)
یعنی مقدار هموگلوبین (گرم درصد) را ضربدر 100 کرده تقسیم بر هماتوکریت مینمائیم.
حتماً بخوانید: همه عوارض کم خونی بر مغز، پوست و بدن (طبق نظر 3 فوق تخصص)
آزمایش MCHC چگونه انجام میشود؟
MCHC بخشی از آزمایش خون (CBC) است. برای برآورد مقدار MCHC، خون در یک لوله نمونه برداشته می شود. قبل از شروع فرایند، مقدار مشخصی از آنتی کواگولانت (ماده ضد انعقادخون) به لوله اضافه میشود. سپس نمونه خون جمع آوری شده به یک شمارنده Coulter منتقل می شود. شمارنده Coulter تعداد و اندازه سلول های خون را اندازه گیری می کند. پس از آن غلظت هموگلوبین اندازه گیری می شود. برای بدست آوردن MCHC، مقدار هموگلوبین (گرم درصد) را ضربدر 100 کرده تقسیم بر هماتوکریت مینمائیم.
سطح MCHC- نرمال، بالا و پایین
برای مشخص کردن سطح MCHC، پزشک یک آزمایش خون تجویز میکند. سطح نرمال MCH در بدن بین 27 تا 33 پیکوگرم در سلول است. با این حال، این تعداد ممکن است بسته به نوع دستگاه مورد استفاده متفاوت باشد. علاوه بر آن، این رنج در بچه ها هم متفاوت است. MCH کمتر از 26 پیکوگرم کم است. از سوی دیگر، اگر سطح MCH 34 یا بیشتر باشد، گفته می شود که سطح MCH بالا میباشد.
سطح بالای MCHC
اگر مقدار MCHC بیش از 36٪ باشد، گفته میشود که مقدار MCHC بیشتر از حد نرمال است. سطح بالای MCHC ممکن است نشانه ای از کم خونی ماکروسیتیک باشد. این شرایط زمانی اتفاق می افتد که سلول های خونی بیش از حد بزرگ باشند. اندازه بزرگ این سلول ها ممکن است ناشی از کمبود اسید فولیک یا ویتامین B12 در بدن باشد. دیگر علل بالا بودن سطح MCHC عبارتند از:
علل
علل بالینی مختلفی وجود دارد که موجب بالا رفتن سطح MCHC خون میشود، از جمله:
- کم خونی ماکروسیتیک. علائم کم خونی ماکروسیتیک عبارتند از خستگی شدید، سردرد مزمن، حرکات غیرقابل کنترل بدن یا آتاکسی، درد زبان، مشکل در تنفس و افزایش ضربان قلب یا تاکی کاردی.
- اسفروسیتوز یک اختلال ارثی نادر است. در این وضعیت، سلول های غیر طبیعی موجود در RBC ها، حاوی مقدار زیادی هموگلوبین هستند و باعث افزایش میزان MCHC می شوند.
- کمبود ویتامین B12 یکی دیگر از علل بالا بودن سطح MCHC است. ویتامین B12 یا اسید فولیک برای اریتروپوزیس (فرآیند تشکیل RBCs) ضروری است.
- بیماری کبد نیز موجب بالا رفتن سطح MCHC میشود، زیرا کبد نقش مهمی در تشکیل خون دارد.
- در سوختگی های شدید، میزان MCHC بالا میرود.
- نوشیدن مداوم الکل
- پرکاری تیروئید
- عوارض ناشی از برخی از سرطانها
- مصرف داروهای حاوی استروژن
- عوارض ناشی از عفونت
مطلب مشابه: انواع کم خونی، دلایل، نشانه ها و جدیدترین روشهای درمان با توجه به نوع آن
علایم MCHC بالا
MCHC بالا در ابتدا علایمی از خود نشان نخواهد داد، اما با گذشت زمان مشخص خواهد شد. علائم عبارتند از:
- ضربان قلب سریع
- پوست بسیار رنگ پریده
- خستگی
- افت حافظه و سردرگمی
- پایین آمدن میزان تمرکز
- ناخن های شکننده
این علائم در افراد مبتلا به کم خونی ماکروسیتیک دیده می شود. این بیماران ممکن است مشکلات گوارشی هم داشته باشند.
سطح پایین MCHC
- اگر مقدار MCHC کمتر از 28٪ باشد، از نظر بالینی MCHC پایین محسوب می شود. علت آن کمبود آهن یا کم خونی هیپوکلرومیک است.
- آهن یک عنصر ضروری هموگلوبین است. کاهش محتوای آهن موجب کاهش غیر طبیعی و محتوای کم هموگلوبین می شود.
- بیماران مبتلا به کم خونی هیپوکلرومیک میزان کمی هموگلوبین در گلبولهای قرمز خون دارند.
- خونریزی طولانی مدت می تواند باعث کاهش MCHC شود.
علل
سطح پایین MCHC ممکن است توسط موارد زیر ایجاد شود:
1-کم خونی: انواع مختلف کم خونی میتوانند منجر به پایین آمدن MCHC شوند، به عنوان مثال، کم خونی میکروسیتیک که درنتیجه ی کمبود هموگلوبین است. اغلب کم خونی میکروسیتیک به دلیل تغذیه نامناسب یا سوء تغذیه رخ می دهد.
2-کاهش آهن در خون: اگر سطح آهن در خون پایین باشد، ممکن است موجب کاهش سطح MCHC شود. آهن یک ماده ی معدنی است که بدن از آن برای ساخت هموگلوبین استفاده می کند. بنابراین اگر کمبود این ماده ی معدنی وجود داشته باشد ممکن است کم خونی مرتبط با کمبود آهن ایجاد شود که به نوبه خود باعث پایین آمدن سطح MCHC می شود. کم خونی ناشی از کمبود آهن در گیاهخواران و یا افرادی است که رژیم غذایی نامناسبی دارند دیده میشود.
3-بیماری سلیاک: داشتن بیماری هایی مانند سلیاک ممکن است از جذب مطلوب آهن جلوگیری کند و این امر باعث می شود که فرد سطح آهن پایینی داشته باشد.
همچنین بخوانید: روش ساده تشخیص علائم کم خونی + بهترین رژیم غذایی برای درمان قطعی
4-جراحی معده: عمل جراحی معده موجب کاهش جذب آهن در بدن میشود.
5-قاعدگی بیش از حد: پریودی های سنگین و زیاد منجر به از دست رفتن میزان زیادی آهن از طریق خونریزی قاعدگی میشود. بصورتیکه بدن قادر به جبران آن نیست.
6-کمبود ویتامین ها: کمبود ویتامین B از جمله B12 و فولات منجر به سطح پایین MCHC در بدن میشود.
علایم سطح پایین MCHC
MCHC پایین در ابتدا علایمی از خود نشان نخواهد داد، اما با گذشت زمان مشخص خواهد شد. علائم عبارتند از:
- سرگیجه
- کاهش استقامت بدن
- تنگی نفس
- ضعف بدن
- خستگی مداوم
- پوست رنگ پریده یا کبود
روش تشخیص سطح MCHC
در صورتی که یک پزشک مظنون باشد که سطح MCHC بالا یا پایین است، تعدادی آزمایش انجام میدهد. این آزمایشات شامل:
- آزمایش خون برای تعیین سطح MCHC
- آزمایش MCV که مخفف mean corpuscular volume است. این آزمایش برای اندازه گیری حجم متوسط گلبول های قرمز در نمونه خون استفاده می شود.
آزمایشات بالا می تواند بخشی از آزمایش CBC باشند. معمولاً برای تعیین اینکه آیا گلبولهای قرمز و سفید در محدوده طبیعی هستند، آزمایش CBC انجام می شود. این آزمایشات به پزشک کمک میکند تا نوع کم خونی، علت آن و روش مناسب درمان را مشخص کند.
اندازه گیری سطح آهن
پزشک ممکن است سطح آهن خون و همچنین ظرفیت اتصال آهن را بررسی کند. این به تعیین جذب آهن در بدن کمک میکند. بررسی سطح آهن می تواند بخشی از آزمایش CBC باشد. این آزمایشات به پزشک کمک میکند که علت آنمی را مشخص کند.
همچنین بخوانید: خواص کدو حلوایی در لاغری، درمان کم خونی و مزایای دیگر (تحقیقات جدید)
خونریزی
پزشک ممکن است تعیین کند که آیا خونریزی باعث کم شدن میزان نمره MCHC شده است یا خیر. معمولاً زنان در دوره های قاعدگی سنگین، طولانی و یا مکرر به سطح پایین MCHC مبتلا میشوند.
اگر پزشک نتواند علت دقیق MCHC پایین را مشخص کند، ممکن است از آزمایشات زیر استفاده کند:
آندوسکوپی
آندوسکوپی روشی است که پزشک میتواند به کمک اندوسکوپ اعضا داخلی بدن را با مقاصد تشخیصی و درمانی مورد معاینه قرار دهد. در این روش پزشک میتواند تصویر ویدیوئی اندوسکوپ را به طور مستقیم بر روی مانیتور برای بررسی وجود سرطان یا زخم ها مورد مطالعه قرار دهد. آزمایش بیوپسی هم میتواند با این رویه برای بررسی بیماری سلیاک انجام گیرد.
اشعه ایکس
پزشک میتواند با استفاده از اشعه ماوراء بنفش زخمهای گوارشی را بررسی کند. بیمار مایع غلیظی حاوی باریم مینوشد. به این دلیل که باریم به نشان دادن زخمهای روده و معده در دستگاه گوارش کمک میکند. سایر آزمایش هایی که ممکن است پزشک استفاده کند، آزمایشاتی هستند که برای تشخیص بیماری کرون یا سلیاک مورد استفاده قرار می گیرند.
درمان سطح غیرنرمال MCHC
هنگامی که سطح پایین MCHC توسط پزشک تشخیص داده می شود، یک برنامه درمان مناسب در نظر گرفته میشود. شایعترین علت سطح پایین MCHC کم خونی است که با کمبود آهن مرتبط است. در درمان کم خونی فقر آهن، پزشک گزینه های درمانی زیر را پیشنهاد می کند:
- مصرف زیاد آهن در رژیم غذایی با مصرف غذاهایی مانند اسفناج
- مصرف مکمل های آهن
- مصرف بیشتر ویتامین B-6 در رژیم غذایی برای افزایش جذب آهن در بدن
- داشتن رژیم غذایی با فیبر بالا برای کمک به هضم و جذب آهن
- بررسی مصرف کلسیم روزانه، چون میزان زیاد کلسیم جذب آهن در بدن را کاهش میدهد.
در موارد سطح بالای MCHC، ممکن است نیاز به مصرف ویتامین B12 و همچنین اسید فولیک وجود داشته باشد. بیمار نیاز به رژیم غذایی متعادل و متنوعی دارد که حاوی این ویتامین ها باشد، مکمل ها هم میتوانند کمک کننده باشند.
اختلالات سیستمیک مانند مغز استخوان معیوب، بدخیمی و نارسایی کلیه باید اصلاح شود. برخی داروها می توانند با میزان هموگلوبین تداخل داشته باشند، بنابراین در این موارد تغییرات فوری در نوع دارو برای جلوگیری از مشکلات جدی سلامت ضروری است.
کمبودهای تغذیه ای، به ویژه آهن، ویتامین B12، اسید فولیک و ویتامین C باعث مقدار MCHC غیر طبیعی می شود. این شرایط با مکملها قابل درمان است.
