هنگام اسهال، حرکات روده شما (یا مدفوع) شل و آبکی است. بسیاری از افراد سالانه چند بار اسهال می شوند و به طور معمول 2 تا 3 روز طول می کشد. معمولا اسهال به دلیل ویروسی که وارد روده شما می شود، اتفاق می افتد. برخی از افراد آن را “آنفولانزای روده” یا “آنفولانزای معده” می نامند. در این مقاله ابتدا به دلایل اسهال خواهیم پرداخت و سپس 6 دارو برای درمان آن معرفی خواهیم کرد.
اسهال چیست؟
- افراد دچار اسهال غالباً حرکات روده ای زیادی دارند و امکان دارد حدود 1 لیتر در روز مدفوع شل دفع نمایند.
- اسهال شدید و دل درد بعلت نقص در دستگاه گوارش و یا مسمومیت هاي عفونی رخ میدهد و ممکن است این ویروس ها و عفونت هاي معده به بیماری جدی تبدیل شود و سیستم دفاعی بدن رابا مشکل رو به رو کند
- عفونت ویروسی، عفونت باکتریایی، مسمومیت غذایی، برخی داروها و آب آلوده به عامل عفونی از عوامل عمده ایجاد اسهال هستند.
- اسهال حاد معمولا بیش از یک روز تا یک هفته به طول می انجامد ولی اسهال مزمن در اغلب مواقع بیش از چند هفته به طول می کشد بنابراین بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
علائم اسهال
اسهال با دل درد شروع میشود. و با نفخ شکم ، دل پیچه، تهوع، سردرد و ضعف و استفراغ ادامه می یابد اگر این علائم بیش از 24 ساعت شد حتما به پزشک مراجعه کنید.
علل عمده اسهال
1-گاستروانتریت ویروسی (بیماری است که موجب ایجاد التهاب در دستگاه معدی رودهای که در برگیرنده معده و روده کوچک میشود)
2-گاستروانتریت باکتریایی (اگر غذایی با باکتری آلوده شود و چندین ساعت در دمای اتاق باقی بماند، باکتریها چند برابر شده و خطر آلودگی برای مصرفکنندگان آن غذا را افزایش میدهنداین بیماری نوعی مسمویت با غذای آلوده است)
3-حساسیت غذایی (بهترین درمانهای حساسیت غذایی)
4-سندرم قبل از قاعدگی (مجموعهای از علایم جسمی، روانی و احساسات مرتبط با چرخه قاعدگی در زنان)
5-سندرم روده تحریک پذیر ( اختلال در عملکرد روده-بهترین درمانها)
6-دیورتیکولیت ( التهاب دیورتیکولهای جدار روده به خصوص روده بزرگ)
- بهترین و جدیدترین روش درمان خانگی-طبیعی اسهال خونی (کاملا موثر)
- علل اصلی دل درد و دل پیچه و جدیدترین روش های طبیعی-گیاهی درمان
7-عدم تحمل لاکتوز (عدم توانایی در سوختوساز و هضم لاکتوز یا قند شیر در بدن-بهترین درمانها)
8-انسداد روده (توقف جریان رو به جلو و پیشروی محتویات روده بخاطر راه بندهای مختلف است)
9- کولیت (فرمی از بیماری التهابی روده است که رودهها به خصوص روده بزرگ شامل پسروده (کولون) و راستروده (رکتوم) را درگیر میکند)
10-انگل ها (مانند ژیاردیا، آمبی بای، یا کرم قلابی-بهترین درمانها)
12-آلرژی دارویی
13-بیماری سلیاک ( اختلال خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی (ارثی) است. در این بیماری گوارشی پرزهای روده باریک آسیب دیده و در جذب مواد اختلال دارد-بهترین درمانها)
14-بیماری کرون (بیماری کرون یک بیماری مزمن بوده که قسمتهای گوناگون دستگاه گوارش از دهان گرفته تا مقعد را میتواند تحت تأثیر قرار دهد-بهترین درمانها)
15-استرس و اضطراب (استرس باعث ناراحتی های معده می شود و ممکن است حالت تهوع، استفراغ و اسهال را در فرد افزایش دهد-بهترین درمانها)
درمان خانگی اسهال
1- بابونه
گیاه بابونه به علت ضد التهاب، ضد میکروبی و ضد نفخ بودنش، برای درمان ورم معده و روده استفاده میشود.
طرزتهیه:
2 قاشق چای خوری بابونه خشک شده و یا 1 قاشق غذا خوری گل بابونه تازه را به 1 فنجان آب گرم بریزید و 10 دقیقه بعد با آب لیمو و عسل بنوشید . این دمنوش را 2 یا 3 بار در روز و به مدت 3 روز بنوشید.
2- تخم شنبلیله
تخم شنبلیله سرشار از لیزاب است که موجب درمان اسهال میشود.
طرزتهیه:
1 قاشق تخم شنبلیله را با 1 کاسه متوسط ماست و مقداری زیره ترکیب کرده و نوش جان کنید و یا می توانید تخم های شنبلیله را به تنهایی بجوید.
3- بومادران
طرزتهیه:
مقدار 2 تا 4 گرم از سرشاخه های گلدار را با حدود 1 لیوان آب به مدت 10 دقیقه میجوشانیم؛ سپس صاف کرده و پس از سرد شدن مصرف می کنیم. این مقدار مصرف را میتوان بین 1 تا3 بار در روز (هنگام صبحانه، ناهار، شام) تکرار کرد. جوشانده گیاه بومادران بسیار تلخ است و میتوان آن را با نبات یا عسل تا حدی تغییر مزه داد.
4- آنقوزه
آنقوزه منبع خوبی از خواص آنتی اکسیدانی، ضد باکتری و ضد ویروسی است و موجب درمان اسهال میشود.
طرزتهیه:
برای استفاده می توانید 2/1قاشق چای خوری پودر آنقوزه را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و خوب هم بزنید. 2 بار در روز و به مدت 2 تا 3 هفته استفاده کنید. همچنین برای جلوگیری از اسهال و استفراغ و سایر مشکلات گوارشی، کمی آنقوزه به ادویه کاری و مواد غذایی روزانه اضافه کنید.
معرفی 6 داروی ضد اسهال
1- دیفنوکسیلات
کاربردها
1- قرص دیفنوکسیلات خاصیت ضد اسهال دارد ولی یک داروی شبه مخدر می باشد که به صورت قرص در داروخانه ها وجود دارد.
2- مصرف اصلی آن در درمان علامتی اسهال می باشد وبین مردم نیز به قرص ضد اسهال معروف است.
3- باتوجه به خاصیت مخدری آن مواردی از اعتیاد به آن در بین مردم دیده می شود گاهی نیز معتادین به سایر مواد مخدر در موارد در دسترس نبودن ماده مخدر خود از این قرص به عنوان جایگزین استفاده می کنند .
در صورت شرایط پزشکی زیر از مصرف این دارو امتناع کنید:
- حساسیت به داروی ضد اسهال ، آتروپین، داروهای آرامبخش
- در صورتی که اسهال همراه با تهوع، استفراغ و تب است.
- در صورت سابقه مشکلات کبدی و زردی پوست یا چشم
- در صورت بارداری یا اقدام به بارداری و شیردهی
- کودکان و بیماران سالخورده ، به ضعف تنفسی ناشی از دیفنوکسیلات حساس تر
- افراد مبتلا به دهیدراتاسیون و مبتلا به اسهال ناشی از میکروارگانیسم ها
عوارض احتمالی
- آرامش بیش از حد، سرگیجه ، سردرد ، خواب آلودگی ، بی قراری ، افسردگی ، سرخوشی
- خارش ، کهیر ، راش ، خشکی پوست
- گشادی مردمک چشم
- خشکی دهان ، تهوع ، استفراغ ، اتساع شکمی ، بی اشتهایی ، کرامپ شکمی ، یبوست
- احتباس ادراری
- آنژیوادم ، دپرسیون تنفسی ، گرگرفتگی ، تب ، خشکی مخاط ها
2- دی سیکلومین
کاربردها
1- دی سیکلومین یک داروی گوارشی ضد اسپاسم با خاصیت آنتی موسکارینی است که در زیر گروه داروهای آنتی کولینرژیک تقسیم بندی میشود.
2- بیشترین کاربرد دی سیکلومین کنترل سندروم روده ی تحریک پذیر ، علائم و نشانه های آن شامل گرفتگی، درد شکم، نفخ، اسهال، یبوست یا هر دو است.
3- دی سیکلومین عضلات خاصی را در معده و روده که تحت عنوان عضلات صاف شناخته میشوند، تحت تاثیر قرار میدهد. دی سیکلومین با تاثیر مستقیم بر عضلات صاف و همچنین به طور غیرمستقیم با مسدود کردن عملکرد گیرنده استیل کولین (نوعی انتقال دهنده عصبی) اسپاسم را کاهش داده و باعث شل شدن عضلات صاف میشود.
4- همچنین این دارو به کاهش علائم گرفتگی و کند کردن حرکات طبیعی روده ها کمک میکند.
در صورت شرایط پزشکی زیر از مصرف این دارو امتناع کنید:
- سابقه ی ابتلا به گلوکوم زاویه بسته
- بزرگ بودن پروستات
- مشکلات ادرار به دلیل انسداد مجاری
- سایر مشکلات معده و روده
- پرکاری تیروئید
- مشکلات قلبی و فشار خون بالا
- مشکلات کبدی و کلیوی
عوارض احتمالی
- سرگیجه، خوابآلودگی
- تاری دید
- خشکی چشم، خشکی دهان
- حالت تهوع و استفراغ
- یبوست
- نفخ شکم
- تپش قلب
- اضطراب و بی قراری
3- بیسموت ساب سیترات
کاربردها
1- قرص بیسموت ساب سیترات (Bismuth Subcitrate) برای درمان زخم معده و روده و نیز اسهال مسافرتی استفاده می شوند.
2- این دارو همچنین در ترکیب با داروهای دیگر در درمان عفونت های گوارشی هلیکوباکتر پیلوری به کار می رود.
3- بیسموت دارای اثر ضد میکروبی بر پاتوژر های باکتریایی و ویروسی دستگاه گوارش است و اسید معده را تا حدی خنثی می کند.
در صورت شرایط پزشکی زیر از مصرف این دارو امتناع کنید:
- بارداری یا شیردهی
- سن بالا
- مبتلایان به نارسائی خفیف کلیوی
عوارض احتمالی
- تهوع
- سردرد
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- راش پوستی
- استفراغ
- مدفوع تیره
- مشکلات تنفسی
- سفت شدن گلو و قفسه سینه
- خارش و یا تورم پوست
- تیره شدن زبان
4- بلادونا پی بی
کاربردها
1- بلادونا پی بی (Belladonna PB) جزو داروهای گوارشی است که برای کنترل دل درد استفاده می شود.
2- بیماری سندروم روده تحریک پذیر (IBS) ، اسهال ویروسی و درد شکمی از مواردی است که برای درمان آن می توان این دارو را مصرف کرد.
3- زخم معده، بیماری روده تحریک پذیر (IBS)؛ عفونت باکتریال روده و اسهال از بیماری هایی هستند که توسط این دارو درمان میشوند.
در صورت شرایط پزشکی زیر از مصرف این دارو امتناع کنید:
- بارداری و شیردهی
- مبتلایان به سرطان سینه و سرطان پروستات
- مبتلایان به اختلالات کبدی یا کلیوی
- مبتلایان به بیماری های قلبی یا عروقی
- مبتلایان به دیابت
عوارض احتمالی
- تهوع و استفراغ
- خشکی دهان
- یبوست
- کاهش حس چشایی
- سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی
- تحریک پذیری، ضعف، عصبانیت
- افت فشار خون
- گشادی مردمک
- افزایش فشار داخل جمجمه
- تب و کاهش تعریق
5- لوپرامید
کاربردها
1- یک داروی ترکیبی بر پایه پیپریدین، و از انواع مخدر ضد اسهال میباشد که در درمان اسهال ناشی از گاستروآنتریت کاربرد ویژه دارد.
2- این دارو با اثر مستقیم بر عضلات حلقوی و طولی دیواره ی روده ها قادر به غیرفعال کردن حرکات خود به خودی آنها می باشد.
3- با این آثار این دارو قادر به کاهش حجم مدفوع روزانه و افزایش ویسکوزیته و تراکم آن بوده و اتلاف مایعات و الکترولیتها را کاهش می دهد.
در صورت شرایط پزشکی زیر از مصرف این دارو امتناع کنید:
- آلرژی نسبت به آسپیرین
- ابتلا به آنفولانزا و آبله مرغان
- سابقه بیماری کبد
- ابتلا به تب
- بارداری و شیردهی(زیر نظر متخصص)
عوارض احتمالی
- خواب آلودگی، سرگیجه، خستگی
- یبوست، تهوع، استفراغ
- درد و ناراحتی در قسمت شکم
- خشکی دهان
- بثورات پوستی
6- هیوسین
کاربردها
1- هیوسین در بهبود دردهای روده ای و تسکین برخی از دردهای شکمی بسیار موثر است.
2- درواقع این دارو انقباض و گرفتگی های عضلات جداره روده را رفع می کند و مستقیما روی دستگاه گوارش تاثیر می گذارد.
3- درواقع کارهیوسین شل کردن عضلات دیواره معده، روده، مجرای صفرا و دستگاه ادراری است.
4- هیوسین بوتیل برومید که اسپاسم (گرفتگی عضلات) مجرای معده و روده را در سندروم روده تحریک پذیر کاهش می دهد و هیوسین هیدروبرومید که بیماری و تهوع ناشی از اختلالات در گوش میانی را کنترل می نماید.
5- از این دارو در بیماری مسافرت و انواع دیگر تهوع و استفراغ همچون تهوع پس از اعمال جراحی استفاده می شود.
در صورت شرایط پزشکی زیر از مصرف این دارو امتناع کنید:
- بارداری و شیردهی
- سابقه ی مشکلات پروستات
- سابقه ی هرگونه اختلال گوارشی مانند رفلاکس ( ترش کردن ) اسهال، زخم گوارشی یا یبوست شدید، فشار بالا یا سابقه ی حمله ی قلبی
- ابتلا به بیماری چشمی گلوکوم ( آب سیاه )
- ضربان قلب
- مبتلایان به سندرم داون
عوارض احتمالی
- یبوست
- خشکی دهان
- اختلال در ادرار کردن
- حالت تهوع
- راش و خارش
- تورم دست یا پا
- مشکلات تنفسی
- افزایش نبض
- سرگیجه
- اسهال
- مشکلات بینایی
- چشم درد
نبایدهای غذایی موقع اسهال داشتن
1-از مصرف لبنیات در مواقع اسهال خود داری کنید. لبنیات موجب وخیم تر شدن اسهال میشود.
2- آلو خشک، هلوی خشک، کشمش، مویز، زردآلو، گیلاس، گلابی، انگور، کیوی، تمشک، هندوانه سرشار از فروکتوز هستند که موجب تشدید اسهال میشود.
3-نوشیدنیهای الکلی، نوشیدنیهای دارای کافئین اسهال را تشدید میکند.
4-غذاهای سرخشده و چرب برای کسانی که دچار اسهال شدهاند، مضر است.
5-همچنین نباید غذاهایی را که فیبر زیاد دارند مصرف کنید، مانند سبوس و میوهها و سبزیجاتی که باعث افزایش نفخ میشوند.