چلغوز (دانه کاج) چیست؟ بهترین روش مصرف آن

چلغوز نام دانه‌های نوعی درخت کاج است که از نظر ظاهری شبیه به هسته خرما است و مغز آن به تخمه آفتابگردان شباهت دارد. این دانه روغنی سرشار از مواد مغذی است و دارای خواص زیادی برای سلامتی است. چلغوز دارای طعمی لذیذ و خوشایند است و مزه‌ای شبیه به بادام و پسته داشته، اثری جزئی از حالت صمغی در آن احساس میشود. در ادامه به بررسی خواص و مضرات آن و بهترین شیوه از استفاده را خواهیم گفت.

اطلاعات کلی چلغوز

• چلغوز، دانه یا همان میوه‌های نوعی درخت کاج بزرگ با نام کاج چلغوز pine chilgoza یا چلغوزه با برگ‌های سوزنی کوتاه و ضخیم است.
• این گونه از کاج بومی شمال غربی هیمالیا است و در کشورهای پاکستان، افغانستان و شمال شرق ایران یافت می‌شود و مصرف آن در استان خراسان بیشتر از مناطق دیگر کشور رواج دارد.
• درخت کاج چلغوز، از جمله مخروطیان همیشه سبز با ظاهری کاملا ایستاده و قائم است. این نوع درخت به آهستگی رشد می‌کند و برگ‌های سوزنی براقی دارد و به واسطه همین دانه‌های آجیلی پرخاصیت، بسیار معروف است.

موادمعدنی و ویتامین ها

طبیعت چلغوز بسیار گرم و خشک است و در طب سنتی برای تقویت قوای جنسی، افزایش حجم منی، رفع خستگی مفرط، کاهش اضطراب و تنش و افزایش سلامت قلب کمک می‌کند و باعث کاهش کلسترول بد خون و تری گلیسیرید می‌شود.

خواص چلغوز برای بدن

1- مفید برای دیابت

خوردن چلغوز به صورت روزانه می تواند به کنترل دیابت نوع 2 کمک کند. افراد مبتلا به دیابت هنگامی که روزانه این آجیل را مصرف کنند، بهبود قابل توجهی در میزان قند و کاهش کلسترول دارند.

جدا از این، برای کنترل گلوکز و چربی های خون مفید است و به عنوان روغن های گیاهی و پروتئین برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می شود. همچنین برای بهبود علائم دیابت بدون افزایش وزن بسیار مفید می باشد.

2- افزایش انرژی

چلغوز برای افزایش سطح انرژی بدن مفید است. برخی از مواد مغذی مثل روغن گیاهی، آهن و پروتئین موجود در این دانه می توانند سطح انرژی را افزایش دهند. چلغوز همچنین سرشار از منیزیم بوده و سطح مواد مغذی که منجر به خستگی میشود را کاهش میدهد. چلغوز همچنین به ساخت و تعمیر بافتهای بدن کمک می کند که در نتیجهء خستگی ایجاد شده اند. پروتئین موجود در آن سبب می شود که سوخت و ساز بدن آهستهتر شود و در نتیجه انرژی به مدت طولانیتری در بدن باقی بماند.

3- تقویت سلامت مغز

چلغوز با آهن، مواد معدنی مورد نیاز و اکسیژن ذخیره میشود. همچنین سبب بهبود سلامت مغز میگردد. البته در مورد اینکه این آجیل به اضطراب، استرس و افسردگی کمک میکند دلایل علمی کمی موجود است. هنگامی که سطح منیزیم بالا برود سبب میشود که اختلالات رفتاری و عاطفی کاهش یابد و به دلیل اینکه چلغوز حاوی منیزیم است، می تواند در این موارد مفید باشد.

10 ترفند ساده که از پیری جلوگیری می کنند

4- کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی

به طور کلی چلغوز برای سلامت قلب مفید است. خوردن این آجیل می تواند خطر مرگ ناگهانی ناشی از حمله قلبی را کاهش دهد. چربی مونواسید، منیزیم و منگنز، ویتامینهای E و K، ترکیبی مشترک برای جلوگیری از بیماری قلبی عروقی تشکیل می دهند. چلغوز شامل اسید پینولینیک است که باعث حفظ کلسترول مفید بدن میشود و همچنین در کاهش میزان کلسترول بد LDL کمک می کند. ویتامین E موجود در آن به تولید RBC هایی که برای انتقال اکسیژن مهم هستند کمک میکند و همچنین ویتامین K موجود در آن، لخته های خون ایجاد میکند تا از خونریزی پس از آسیب جلوگیری کند. مصرف چلغوز باعث کاهش فشار خون میشود.

5- تقویت استخوان ها

ویتامین K باعث می شود که استخوانها از کلسیم بهرهمند شوند. مطالعات نشان میدهد که ویتامین K می تواند در درمان و پیشگیری از پوکی استخوان و همچنین به افزایش تراکم مواد معدنی استخوان کمک کند و مانع از بروز شكستگی شود.

6- تقویت سیستم ایمنی

چلغوز به عنوان مادهای برای افزایش ایمنی بدن شناخته شده است. به این دلیل که حاوی مواد معدنی مثل منگنز و روی میباشد. منگنز در حفظ تعادل هورمونی بدن و تقویت بافت همبند کمک می کند؛ و روی، سبب افزایش ایمنی و بهبود زخم میشود. روی همچنین با بهبود عملکرد بدن همراه است و تعداد سلولهای T که یک نوع WBC است عوامل بیماریزای مهاجم را از بین می برند.

7- بهبود سلامت چشم

چلغوز به دلیل داشتن مقدار زیادی لوتئین یا یک آنتی اکسیدان برای تقویت چشم شناخته شده است. لایتین و زاکسنتین دو ماده غذایی هستند که از بیماریهای macular degeneration و گلوکوم به وسیله مبارزه با تغییرات رادیکال آزاد شده پیشگیری میکند؛ بنابراین، مصرف این آجیل در واقع سلامت چشم و بینایی شما را بهبود می بخشد.

8- جلوگیری از حمله ویروس

چلغوز مزیت دیگری برای سلامتی دارد: از حمله ویروس جلوگیری می کند. با مصرف این آجیل، می توانید از گسترش ویروس آنفلوانزا و دیگر ویروسها جلوگیری کنید. این آجیل حاوی پلی ساکارید است که به مبارزه با بسیاری از ویروس هایی که سلامتی شما را تهدید می کند کمک می کند.

9- افزایش سلامت عضلات

مقدار پروتئین چلغوز 24٪ است که مانع خستگی عضلات میشود؛ بنابراین، با مصرف این آجیل به طور مرتب، می توانید از پرشهای عضلانی و درد عضلانی جلوگیری کنید. لیزین نوعی پروتئین است که فشار خون بالا را کنترل میکند. این ماده بصورت فراوان در این آجیل وجود دارد و بنابراین، با مصرف آن به طور مرتب، می توانید از فشار خون بالا جلوگیری کنید.

10- کاهش خطر ابتلا به سرطان

چلغوز منبع غنی از امگا 6 و همچنین دارای سلنیوم است که مانع رشد عناصر ایجاد کننده سرطان در بدن میشود. این ماده در درمان ناباروری مفید است. علاوه بر این، اثر چلغوز بر روی آنتی اکسیدان ها بسیار زیاد است و رادیکال های آزاد که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان وهمچنین مسئول بیماری های مختلف می باشند را حذف می کند.

11- کاهش وزن

یکی از جالب ترین مزایای چلغوز کاهش وزن است. اسید پینولینیک موجود در این آجیل می تواند در سرکوب اشتها و کاهش وزن کمک کند. دیگراسیدهای چرب در دانه کاج در سوختن چربیهای شکمی کمک می کنند. مطالعات نشان میدهند که به جای چربی های اشباع شده در رژیم غذایی میتوان ازچلغوزدر کاهش وزن به شیوه ای سالم بدون تغییرات قابل توجهی در ورزش یا مصرف کالری استفاده کرد.

12- مزایای دوران بارداری

مصرف چلغوز در طول بارداری بسیار مفید است. چرا که بسیار مغذی بوده و از انواع مواد غذایی است که زنان باردار باید مصرف کنند. علاوه بر این، دانه کاج غنی از فیبر است و به یبوست کمک میکند که یکی از مشکلات رایج در دوران بارداری است.

آهن و پروتئینهای یافت شده در این آجیل مفید است مخصوصاً برای زنان بارداری که گیاهخوار هستند. آهن و پروتئین نقش حیاتی در سلامت مادر و کودک بازی می کنند. ویتامین C موجود دراین آجیل به جذب آهن کمک میکند.

13- سلامت پوست و مو

چلغوز دارای غلظت بالایی از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها است که به عنوان منبع عالی برای مراقبت از پوست شناخته شدهاند. کار ویتامین E و آنتی اکسیدان ها جلوگیری از فرآیند پیری است. اگر پوست حساسی دارید، روغن دانه کاج بهترین راه برای تقویت سلامت پوست است، چرا که ضد التهابی عالی است. همچنین این روغن، پوست را از اختلالات پوستی محافظت می کند. علاوه بر این، به عنوان مرطوب کنندهای شگفتانگیز برای پوست میتوان استفاده کرد. روغن دانه کاج برای ماساژ درمانی جهت امراض جسمانی مفید است. مشکلات پوستی، مانند پسوریازیس، خارش، جوش، اگزما و زخم را کاهش میدهد. همچنین سبب طراوت و تازگی پوست میشود.

استفاده از اسکراب بدن، ساخته شده از دانه کاج و روغن نارگیل سلول های مرده پوست را از بین میبرد و آنرا روشن می کند. همچنین، یک روش عالی برای هیدراته کردن پوست است به این دلیل که یک مرطوب کننده عالی است.

به غیرازسلامت پوست، به عنوان یک درمان عالی برای رشد مو شناخته شده است. چرا که غنی از ویتامین E میباشد. جدا از این، دانه کاج، پوست سر را در شرایط خوبی حفظ می کند. افرادی که از ریزش مو رنج می برند، روغن آن در مبارزه با این بیماری بسیار مفید است. این آجیل حاوی مقدار زیادی پروتئین میباشد. پروتئین موجود درآن مو را در مقابل آسیب محافظت می کند و همچنین آن را قوی، سالم و درخشان نگه می دارد.

عوارض جانبی و آلرژی های چلغوز

• با توجه به اینکه چلغوز طبع بسیار گرم و خشکی دارد مصرف آن برای افراد داری مزاج گرم و خشک مضر است.
• متخصصان طب سنتی، مصرف دانه‌های چلغوز را برای افراد دارای مزاج سوداوی و صفراوی توصیه نمی‌کنند.
• و مصرف آن فقط برای افرادی سودمند است که مزاج های رطوبتی دارند.
• برخی از افراد از خوردن مرتب چلغوز، تغییر در حس چشایی گزارش کرده اند. این بیماری که به آن دهان کاج گفته می شود حداکثر یک هفته طول می کشد.
• افراد خاصی که به این میوه حساس هستند دچار بثورات و خارش می شوند و گاهی موارد جزئی از سوء هاضمه، نفخ، استفراغ، مشکل در تنفس و اسهال نیز گزارش می شود.

بهترین شیوه استفاده از چلغوز (دانه کاج)

1- استفاده از روغن دانه کاج

• مقداری از روغن دانه کاج را در داخل دستگاه خوشبوکننده هوا یا دستگاه های بخور سرد بریزید و خیلی سریع و بی خطر عطر بی نظیر آن را در محیط حس کنید.
• شما می توانید از این روغن برای ماساژ استفاده کنید و یا اینکه در صورت تمایل آن را روی پوست خود بمالید. توصیه می شود قبل از استفاده از این روغن بر روی پوست خود آن را با روغن های حامل رقیق کنید. یک قاشق غذاخوری روغن بادام، روغن جوجوبا یا روغن نارگیل را به چند قطره روغن دانه کاج اضافه کرده و سپس از آن استفاده نمایید.
• چند قطره از روغن دانه کاج را به وان آب اضافه کنید و از فضای مطبوع لذت ببرید.

2- بو دادن دانه کاج (استفاده به عنوان آجیل)

برای بودادن دانه‌های کاج، تابه را روی حرارت ملایم قرار دهید و پس از گرم شدن دانه‌ها را سه دقیقه بدون روغن تفت دهید تا طلایی شوند. سپس آنها را روی دستمال حوله‌ای بگذارید تا چربیشان گرفته شود.

3- کوفته لبنانی

مواد موردنیاز:

• 450 گرم گوشت (چرخ کرده)
• یک چهارم پیمانه دانه کاج
• نصف یک عدد پیاز درشت (نگینی خرد شده)
• یک چهارم پیمانه برگ جعفری تازه
• 450 گرم گوجه فرنگی (خرد شده)
• 450 گرم گوجه فرنگی (پوست کنده و پوره شده)
• یک دوم قاشق سوپ خوری دارچین (پودر شده)
• یک دوم قاشق چای خوری جوز هندی (پودر شده)
• یک چهارم قاشق چای خوری فلفل سیاه (پودر شده)
• مقداری پودر کاری و نمک

روش تهیه:

• دمای فر را روی 180 درجه سانتی گراد (350 درجه فارنهایت) قرار دهید و دانه های کاج را در سینی فر پخش کنید و حدود 5 الی 6 دقیقه در فر از قبل گرم شده قرار دهید تا برشته شوند.
• نیمی از گوشت چرخ کرده، پیاز، نیمی زا برگ جعفری و چاشنی ها را در غذاساز ریخته و با هم به خوبی مخلوط کنید. در سینی فر را با فویل آلومینیومی بپوشانید و با اسپری روغن چرب کنید و گلوله های کوچکی از مخلوط گوشت جدا کرده و با فاصله از هم در سینی های فر قرار دهید.
• پس از گذشت حدود 10 دقیقه کوفته ها را به ظرف مناسبی انتقال داده و دانه کاج، بقیه پیاز و چاشنی های باقیمانده، گوجه فرنگی خرد شده و پوره گوجه فرنگی را اضافه کنید. در ظرف را بگذارید و اجازه دهید مواد روی حرارت ملایم بپزند. سپس سرو کنید.

4- شیرینی دانه ی کاج

مواد مورد نیاز:

• 2 پیمانه دانه ی کاج
• 1 پیمانه شکر شیرینی پزی
• 1 عدد تخم مرغ درشت
• یک دوم پیمانه آرد قنادی
• یک چهارم پیمانه خمیر بادام
• 1 قاشق چای خوری عصاره وانیل
• یک چهارم قاشق چای خوری بکینگ پودر
• یک چهارم قاشق چای خوری نمک

روش تهیه:

• ابتدا حدود یک سوم از دانه های کاج را جدا کرده و کنار بگذارید و باقی دانه ها را به همراه شکر، وانیل و خمیر بادام داخل غذاساز بریزید تا کاملا مخلوط شده و به شکل پوره درآید.
• در مرحله بعد تخم مرغ را افزوده و مواد را خوب مخلوط نمایید، حالا مایه بدست آمده را داخل کاسه ای بریزید و نمک، بکینگ پودر و آرد را اضافه کنید و خوب هم بزنید تا خمیری یکدست درست شود.
• سینی فر را با کاغذ روغنی بپوشانید و فر را با دمای 350 درجه روشن کنید تا گرم شود.
• هر بار به اندازه یک گردو از خمیر بردارید و با دست به آن شکل دهید سپس داخل دانه های کاجی که کنار گذاشته بودید بغلطانید و داخل سینی فر بچینید.
• سینی را برای 20 دقیقه در فر قرار دهید تا شیرینی ها پخته و طلایی شوند، سپس آن را از فر خارج کرده و بعد از خنک شدن از کاغذ روغنی جدا کرده و در ظرف مورد نظر بچینید و سرو نمایید.

5- پای باکولا، پنیر فتا و دانه کاج

مواد مورد نیاز:

• ۴۰۰ گرم برگ چغندر
• ۲ قاشق غذاخوری روغن زیتون
• ۲ قاشق غذاخوری جعفری ریز خرد شده
• ۱ قاشق غذا خوری گشنیز ریز خرد شده
• ۱ قاشق غذاخوری آب لیمو تازه
• ۲ حبه سیر رنده شده
• ۱ قاشق چای خوری پاپریکا
• یک دوم قاشق چای خوری زیره آسیاب شده
• ۱ قاشق چای خوری نمک
• ۶۰ گرم پنیر فتا(خرد شده)
• ۲ قاشق غذاخوری دانه کاج
• ۳۲۰ گرم ورق خمیر یوفکا
• ۱ عدد تخم مرغ زده شده

روش تهیه:

• فر را با دمای ۲۲۰ درجه سانتی گراد روشن کنید.
• برای تهیه سالاد باکولا، یک کاسه بزرگ را روی حرارت متوسط قرار داده سپس روغن زیتون و برگ چغندر(فقط برگ) را ریخته و در تابه را گذاشته و به مدت ۸ دقیقه بپزید.
• در ظرف را برداشته و سیر، جعفری، گشنیز را افزوده ۵ دقیقه تفت دهید.
• زیره،نمک و پاپریکا را بزنید ظرف را از روی حرارت برداشته پنیرفتا، دانه کاج را ریخته و میکس نمایید.
• سالاد باکولا را کنار گذاشته تا خنک شود.
• پس از خنک شدن می توان سالاد را به مدت ۲ روز در ظرف نگه داری نمود.
• ورق خمیر یوفکا را روی سطح صاف قرار داده و چند قاشق از مواد را در مرکز آن ریخته و به شکل مربع یا مثلث بسته و لبه ها را باچنگال شکل دهید.
• ورقه های یوفکا را در سینی فر با کمی فاصله قرار داده و تخم مرغ زده شده را با برس روی پای باکولا بزنید.
• به مدت ۲۵-۲۰ دقیقه در فر بپزید. غذای شما حاضر است.

5 فایده جالب خوردن ماست قبل از خواب