عوارض اسپیرونولاکتون (لاغری، پوست) و روش مصرف

در این مطلب با کمک چند مجله معتبر پزشکی از سرتاسر دنیا، شما را با عوارض، طرز استفاده و همه نکات ضروری دیگر اسپیرونولاکتون که با نام تجاری Aldactone شناخته می شود آشنا میکنیم.

موارد استفاده از اسپیرونولاکتون چیست؟

• اسپیرونولاکتون در موارد نارسایی قلبی، سیروز کبد و بیماریهای کلیه، آب اضافی بدن را خارج میکند.
• این دارو در ترکیب با داروهای دیگر برای کاهش فشارخون هم استفاده میشود.
• همچنین برای درمان کمبود پتاسیم (هیپوکالمی) یا بعبارت دیگر بعنوان دیورتیک نگهدارنده پتاسیم مورد استفاده قرار میگیرد.
• اسپیرونولاکتون برای مقابله با اثرات تولید بیش ازحد آلدوسترون آدرنال (غدد فوق کلیه) مورد استفاده قرار میگیرد. تولید بیش ازحد این ماده میتواند ناشی از یک تومور در غده ی آدرنال یا فوق کلیه باشد.

حتما بخوانید: پتاسیم چیست؟ چطور به راحتی آن را در بدن تنظیم کنیم؟

عوارض جانبی ناشی از اسپیرونولاکتون چیست؟

عوارض جانبی شایع و معمولا بدون خطر عبارتند از:

• سردرد
• اسهال
• گرفتگی عضلات
• خواب آلودگی
• دانه های پوستی
• تهوع
• استفراغ
• پریودهای نامنظم
• رشد غیرطبیعی موها

بزرگ شدن سینه ی مردان هم میتواند در طول درمان با این دارو اتفاق بیفتد. این دارو آنچنان که تحقیقات نشان می دهند تاثیر منفی بر ریزش مو ندارد.

حتما بخوانید: چه غذاها و خوراکی هایی برای فشار خون مضر هستند؟ (چه غذاهایی مفید)

عوارض جانبی جدی عبارتنداز:

• نارسایی کلیه
• عدم کارایی کبد
• آنافیلاکسی
• ریتم غیرطبیعی قلب
• کاهش پلاکتها
• کاهش گلبولهای سفیدخون
• واسکولیت (التهاب رگ)
• خطر تومور در مطالعات حیوانی

عدم تعادل الکترولیتها (برای مثال کاهش سدیم، کاهش منیزیم و پتاسیم بالا) هم ممکن است اتفاق بیفتد. پس بیماران باید بطور منظم چکاپ شوند.

دوز مورد نیاز اسپیرونولاکتون چقدر است؟

• اسپیرونولاکتون را میتوان همراه یا بدون غذا مصرف کرد
• دوز مورد نیاز روزانه 25-400 میلی گرم در یک یا چند نوبت است
• دوز شروع برای درمان بزرگسالان روزانه 100 میلی گرم در یک یا چند نوبت است
• میزان دارو بسته به پاسخ بدن در 5 روز اول تنظیم میشود
• بعد از 5 روز میزان دارو بتدریج افزایش میابد
• اگر پاسخ به دارو کافی نبود میتوان از دیورتیکهای دیگر هم استفاده کرد.
• اگر اسپیرنولاکتون برای درمان فشارخون بالا استفاده شود، روزانه 50-100 میلی گرم در یک یا چند نوبت توصیه میشود.
• دوز مورد نیاز برای درمان هیپوکالمی 25-100 میلی گرم در روز است.

حتما بخوانید: بهترین صبحانه برای افراد مبتلا به بیماریهای کبد

بارداری و شیردهی

• مطالعات کافی برروی زنان باردار انجام نشده است. اسپیرونولاکتون برای درمان فشارخون بارداری مضر است.
• عبور اسپیرونولاکتون از شیر مادر مشخص نیست و توصیه میشود در دوران مصرف این دارو، از شیردهی اجتناب شود.

داروهایی که نباید همزمان استفاده شوند

مهارکننده های ACE: مصرف اسپیرونولاکتون بهمراه مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین موجب هایپرکالمی شدید میشود. آنتاگونیست گیرنده آنژیوتانسین II، داروهای مسدود کننده ی هورمون آلدوسترون، هپارین، هپارین با وزن مولکولی پایین و داروهای دیگری که موجب هایپرکالمی میشود. مصرف این داروها با هم موجب هایپرکالمی (افزایش پتاسیم خون) شدید میشود.

الکل، باربیتوراتها یا نارکوتیکها: ممکن است افت فشار خون آرتواستاتیک رخ دهد.

کورتیکواستروئیدها: ممکن است کاهش سریع الکترولیت، به ویژه هیپوکالمی رخ دهد.

حتما بخوانید: چه غذاها و خوراکی هایی برای سلامت قلب مضر هستند؟ (چه غذاهایی مفید)

داروهایی مانند نوراپی نفرین: اسپیرونولاکتون میتواند واکنش عروق خونی به نوراپی نفرین را کاهش دهد؛ بنابراین در بیهوشی عمومی یا موضعی بیمارانی که با اسپیرونولاکتون درمان میشوند باید دقت نمود.

شل کننده های عضلانی (مانند توبوکورارین): ممکن است واکنش به شل شدن عضلات افزایش یابد.

لیتیم: بطورکلی نباید لیتیوم بهمراه دیورتیکها مصرف شود. داروهای دیورتیک موجب افزایش سمیت لیتیوم میشوند.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: در بعضی بیماران مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی موجب کاهش اثردیورتیکها، antihypertensive و دیورتیکهای تیازید میشود.

دیگوکسین: مصرف اسپیرونولاکتون بهمراه دیگوکسین موجب افزایش نیمه عمر دیگوکسین میشود. این موجب افزایش میزان دیگوکسین در بدن و درنتیجه افزایش عوارض جانبی ناشی ازآن میشود.

کلسترامین: مصرف اسپیرونولاکتون بهمراه این دارو توصیه نمیشود.

تاثیر بر وزن

هیچ مطالعات علمی درمورد اثر اسپیرونولاکتون برای کاهش وزن وجود ندارد، پس اثر آن در این مورد ناشناخته است.

اسپیرونولاکتون با خارج کردن آب بدن موجب کمتر شدن وزن آن میشود ولی بصورت مستقیم عامل کاهش وزن نیست. این کاهش وزن با لاغری ناشی از رژیم و ورزش کاملا متفاوت است. درست است که با خارج شدن آب بدن، وزن هم کمی کاهش میابد اما با برگشت آب بدن به حالت نرمال، وزن بدن هم به حالت اولیه بازمیگردد.

در بعضی موارد مصرف اسپیرونولاکتون میتواند موجب کاهش چربی بدن شود. برای مثال، زنانیکه سطح تستوسترون بالایی دارند و چربی سوزی برای آنها مشکل است، میتوانند وزن بدن را بوسیله ی اسپیرونولاکتون پایین بیاورند.

ازطرفی اسپیرونولاکتون میتواند علایم ناشی از احتباس مایعات در بدن را تسکین دهد و برای برخی بیماریها مفید باشد؛ اما شواهدی مبنی بر لاغری طولانی مدت و سالم توسط این دارو وجود ندارد. هیچکس نباید از قرصهای آب برای لاغری استفاده کند.

تاثیر بر پوست (بهبود آکنه)

زنان در سن نوجوانی تا اوایل 50 سالگی با آکنه های هورمونی مواجه میشوند. این جوشها در طول قاعدگی بدتر میشوند. بعضی از این زنان ممکن است حتی درطول سالهای نوجوانی هم آکنه نداشته باشند.

اگر چه علل مختلفی برای این آکنه ها وجود دارد اما بیشتر آنها بخاطر تولید سبوم (چربی) بیش ازحد و التهاب است. بلوغ مهم‌ ترین عامل آغاز کننده آکنه است و علت آن هم افزایش هورمون آندروژن می‌ باشد. هورمون آندروژن یا هورمن مردانه باعث افزایش تولید چربی و همچنین افزایش این روند می ‌شود.

حتما بخوانید: چه غذاها و خوراکی هایی برای کبد مضر هستند؟(چه غذاهایی مفیدند)

اسپیرونولاکتون دارویی ست که از اتصال این هورمون به غددچربی جلوگیری میکند و فعالیت آندروژن در پوست را از بین میبرد. در نتیجه غدد سبابه هورمون کمتری تولید میکنند و آکنه در طول زمان بهبود میابد.