ریواس چیست؟ ترکیبات، انواع و خواص درمانی

ریواس گیاهی است از تیره هفت‌بندان بومی مناطق سیبری یا هیمالیا، که از سده شانزدهم در اروپا کشت می‌شده است.

گیاه شناسی ریواس

• ریواس یک گیاه فصل خنک چند ساله است که مقاوم به سرما و خشکی می‌باشد.
• این گیاه، بومی آسیا بوده و بهترین ریواس که ساقهٔ آن قرمز رنگ می‌باشد، در کشور چین می‌روید.
• ریشه ریواس حدود ۱ الی ۲ متر در خاک رشد می‌کند. این ریشه در مقابل سرما و یخبندان مقاوم است.
• گیاه ریواس دو نوع ساقه دارد. یکی ساقه زیر زمینی که به آن ریزوم می‌گویند، پس از رشد، گوشتی و چوبی می‌شود و از جوانه‌های آن ساقه‌های هوایی و برگ‌های پهن به وجود می‌آید.
• نوع دوم، ساقه‌های هوایی است که تا حدود یک متر نیز رشد می‌کنند. برگ‌های آن از جوانه‌های جانبی ریزوم‌ها به وجود می‌آیند، دارای پهنک نسبتاً عریضی بوده و دمبرگ آن، قسمت خوراکی ریواس را تشکیل می‌دهد که گوشتی بوده و طول آن به بیش از نیم متر می‌رسد.
• گل‌های ریواس به تعداد زیاد و به صورت خوشه در انتهای ساقه اصلی رشد می‌کنند، به رنگ سبز هستند و در اثر تلقیح، بذر را تشکیل می‌دهند.

املاح معدنی و ویتامین ها

• نیاسین
• پیریدوکسین
• ریبوفلاوین
• تیامین
• ویتامینC
• ویتامین A
• ویتامین K
• ویتامینE
• سدیم
• پتاسیم
• کلسیم
• مس
• آهن
• منیزیم
• منگنز
• فسفر
• روی

انواع ریواس

1- ریواس معطر یا Rheum acuminatum

این گیاه در کنار آب رشد می‌کند و در تابستان بذرهای قرمزی دارد. این گیاه عاری از بیماری است و در سراسر کشور کانادا مقاوم و سازگار می‌باشد. برگ‌های آن در روی تپه‌ها می‌رویند، گوشوارک‌های قرمز تیره و مستقیم دارد. ساقه‌های آن نازک و شاخه‌دار و گلدار می‌باشد که طول آن به ۲۵/۱ Cm می‌رسد.

به نور مستقیم آفتاب سازگار بوده وهمچنین اندکی سایه را نیز ترجیح می‌دهد. و همچنین خاک هوموسی را بسیار دوست دارد. بریدن ساقه‌های آن بعد از گل‌دهی باعث می‌شود که شاخ و برگ‌های جوان در ادامه فصل رشد کنند.

۳- ریواس چینی یا Rheumofficinale

گیاهی چند ساله ،پایا و به طور طبیعی ارتفاعی ۲ متری دارد. منشاء آسیایی داشته و به منطقه ۷ ایالات متحده نیز سازگار می‌باشد. ساقه برگی آن مصرف خوراکی داشته و ریزوم آن جنبه دارویی دارد.

طبع ریواس از لحاظ طب سنتی سرد است اما اگر با مقداری شکر یا عسل مصرف شود از سردی آن کاسته می‌شود.

خواص درمانی ریواس

1-درمان آلزایمر

ریواس سرشار از ویتامین K است و می‌تواند سلامت مغز را به‌طور چشمگیری تضمین کند. این ویتامین در حفظ سلامت سلول‌های مغز تأثیری قابل‌توجه دارد. همچنین ویتامین K برای تحریک فعالیت‌های شناختی و درنتیجه کمک به سلامت روانی ضروری است.

2-پیشگیری از سرطان

مصرف منظم ریواس موجب مبارزه با سلول‌های سرطانی و پیشگیری از استرس اکسیداتیو می‌شود. علاوه بر این، ریواس منبع طبیعی بتاکاروتن و سایر ترکیبات پلی فنول مانند زآگزانتین و لوتئین است. این مواد مغذی با عوامل ایجاد سرطان دهان و سرطان ریه مبارزه می‌کنند.

3- بهبودگردش خون

با مصرف ریواس می‌توانید مقادیر فراوانی از مواد معدنی مانند آهن و مس را دریافت کنید. مصرف این مواد معدنی به رشد گلبول‌های قرمز خون و افزایش اکسیژن‌رسانی در بدن‌تان کمک می‌کند. بهترین روشهای گیاهی تقویت گردش خود و تقویت قلب در اینجا!

حتما بخوانید: خواص و عوارض یونجه و نحوه مصرف آن برای گرفتن بهترین نتیجه

4-کاهش وزن

ریواس کالری یا چربی ندارد و گزینه خوبی برای کاهش وزن محسوب می‌شود. ریواس را چه به‌طور خام چه به‌طور پخته مصرف کنید، همچنان مواد مغذی آن باقی می‌ماند. این مواد مغذی موجود در ریواس می‌توانند با افزایش دریافت فیبر به تقویت عملکرد بدن‌تان کمک کنند.

مصرف فیبر در افراد دارای اضافه‌ وزن اهمیت ویژه‌ای دارد. فیبر به کاهش اشتها و ایجاد احساس سیری طولانی‌مدت‌تر کمک می‌کند. همچنین، سایر ترکیبات موجود در ریواس می‌توانند به افزایش سوخت و ساز و افزایش چربی سوزی کمک کنند.

5-بهبود سیستم گوارش

در ریواس مقدار چشمگیری فیبر وجود دارد که از بروز بیماری های گوارشی جلوگیری می‌کند. این ماده مغذی به دفع مناسب مدفوع و جلوگیری از گرفتگی‌های معده کمک می‌کند. علاوه بر این، مصرف ریواس می‌تواند به دفع انواع اختلالات گوارشی و خنثی‌کردن عوامل آن مانند عوامل ایجادکننده سرطان روده بزرگ کمک کند.

6-پیشگیری از پوکی استخوان

مصرف ریواس می‌تواند به تقویت استخوان‌ و جلوگیری از بیماری‌های آن مانند پوکی استخوان کمک کند. یکی از خواص ریواس این است که ریواس منبع خوبی از ویتامین K است و موجب رشد استخوان‌ها می‌شود و به بهبود آسیب‌ها کمک می‌کند. این ویتامین و سایر مواد معدنی می‌توانند باهم همکاری کنند تا احتمال بروز شکستگی‌ها و سایر مشکلات استخوان را کاهش دهند. بهترین روشهای پیشگیری از پوکی استخوان در اینجا!

حتما بخوانید: خواص پسته کوهی و مضراتی که در صورت مصرف بد خواهد داشت

7- تنظیم سطح قند خون

براساس مطالعات مختلف، ساقه ریواس می‌تواند بدون تأثیر منفی بر سلامت‌تان از این جهش‌ها جلوگیری کند. مبتلایان به دیابت می‌توانند، جهت تثبیت قند خون‌شان، ریواس را به رژیم غذایی‌شان اضافه کنند و این امر به لطف ترکیبی به نام راپونتیسین اتفاق می‌افتد.

8- مصرف ریواس دربارداری

ارزش تغذیه‌ای ریواس بسیار بالا بوده، ریواس غنی از مواد مغذی است و در ضمن کالری بسیار پایینی دارد. ریواس غنی از فیبر و ویتامین c بوده، در آب آن، پروتئین، قند، کربوهیدرات، کلسیم، ویتامین A و ویتامین B، سدیم و پتاسیم وجود دارد و به دلیل همین ارزش غذایی بالا، خوردن ریواس در بارداری البته به مقدار متعادل به تامین نیاز غذایی در دوران بارداری برای مادر و جنین کمک می‌کند.

9- سلامت چشم

مقادیر بالای آنتی اکسیدان لوتئین موجود در ریواس به تقویت بینایی کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های چشمی را کاهش می دهد.

حتما بخوانید: بایدها و نبایدهای ساده برای تقویت چشم (تحقیقات جدید)

10- جوان سازی پوست صورت و پیشگیری از ایجاد آکنه

مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها، ویتامین A و ویتامین C موجود در ریواس به کاهش رادیکال های آزاد بدن کمک کرده و با رفع چین و چروک باعث جوانسازی پوست صورت می شوند. همچنین ریواس به دلیل خواص ضد باکتری و ضد قارچ طبیعی که دارد به پیشگیری و درمان آکنه و جوش صورت کمک می کند.

مضرات و موانع مصرف ریواس

• مصرف برگ های ریواس ممکن است باعث مسمومیت شوند که به صورت سوزش دهان و گلو، مشکلات تنفسی، مشکلات گوارشی و درد چشم مشخص می شود.
• اگر چه ساقه های ریواس اگزالیک اسید کمتری نسبت به برگ ها دارند اما باید بدانید که همین مقدار کم برای نوزادان و کودکان سمی می باشد، پس توصیه می کنیم که از دادن ریواس به آن ها جدا اجتناب کنید.
• اگزالیک اسید موجود در ریواس خطر ابتلا به سنگ کلیه را در افراد مستعد این بیماری تشدید می کند.
• اگر از بیماری های کبدی رنج می برید و دارو های خاصی مصرف می کنید توصیه می کنیم که قبل از مصرف ریواس با پزشک متخصص مشورت کنید.

شیوه استفاده از ریواس

1-رنگ مو

حدود سه قاشق غذا خوری پودر ریشه ریواس را به دو فنجان آب اضافه کنید و بگذارید ۱۵ دقیقه بجوشد. سپس در دمای اتاق بگذارید یک شب بماند و صبح روز بعد مو ها را با آن بوشیید و خوب ماساژ دهید تا رنگ بگیرند.

2-خورش ریواس

موادلازم

• ریواس یك كیلوگرم
• گوشت بدون استخوان نیم کیلو گرم
• پیاز2 عدد
• شکر 2 تا 3قاشق سوپ‌خوری
• روغن، نمك و فلفل به میزان لازم
• نعنا تازه 150 گرم
• جعفری تازه 250 گرم

طرزتهیه

1- ابتدا پیازها را پوست كنده، بعد از شستن ریز خرد كنید. سپس در یك قابلمه مناسب مقداری روغن بریزید و روی شعله اجاق گاز قرار دهید تا داغ شود. پس از آن، پیاز را اضافه كنید و تفت دهید تا طلایی رنگ شود.

2- گوشت را بشویید و به صورت قیمه ای خرد كنید، سپس به پیاز داغ اضافه كرده، همراه با آن تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر كند. حالا 2 تا 3 لیوان آب جوش به مخلوط گوشت و پیاز اضافه كنید، در ظرف را بگذارید و تا پخت كامل گوشت روی حرارت متوسط اجاق گاز صبر كنید.

3- در این فاصله ریواس ها را پوست كنده، بعد از شستن به قطعات 3 سانتی‌متری یا به اندازه 2 بند انگشت خرد كنید. از طرفی دیگر نعنا و جعفری تازه را نیز پاک كرده، بعد از شستن، ریز خرد كنید.

حتما بخوانید: رزماری چیست؟ معرفی تصویری به همراه کاربردهای اصلی آن

4 – حالا در یك تابه كوچك، مقداری روغن بریزید و روی حرارت قرار دهید تا داغ شود، سپس نعنا و جعفری خرد شده را داخل روغن بریزید و تفت دهید.

5- بعد از آنكه گوشت پخت، ابتدا نعنا و جعفری سرخ شده را اضافه كنید و 10 دقیقه حرارت دهید. بعد از آن ریواس را همراه شكر، نمك و فلفل اضافه كنید و 10 دقیقه دیگر حرارت دهید.

3-ترشی ریواس

موادلازم

• ساقه ريواس پاك شده نيم كيلو
• سركه سيب یک فنجان
• آب یک فنجان
• شكر یک فنجان
• زنجبيل خرد شده 5/1 تكه
• نمك نصف قاشق چاي‌خوري
• دانه‌خردل 2 قاشق چاي‌خوري
• دانه فلفل سياه نصف قاشق چاي‌خوري

طرزتهیه

در قابلمه كوچكي سركه سيب، آب، شكر، زنجبيل و نمك را مخلوط كنيد و روي حرارت قرار دهيد تا بجوشد و شكر در آن حل شود. سپس دانه خردل و فلفل سياه را بين دو شيشه تقسيم كنيد. ساقه‌هاي ريواس را برش بزنيد و شيشه‌ها را با آن پر كنيد. بعد از آن مايع درون قابلمه را روي آنها بريزيد تا شيشه‌ها كاملا پر شوند. در آخر نيز درپوش شيشه‌ها را محكم ببنديد.

اگر مي‌خواهيد ترشي ترد باشد، آن را در يخچال نگه داريد. اين ترشي بعد از 24 ساعت آماده مي‌شود. بعد از يك هفته نيز طعم آن عالي خواهد شد.

نکاتی درباره ریواس

• ریواس یکی از غنی‌ترین منابع کلسیم اگزالات است. کلسیم اگزالات رایج‌ترین شکل اگزالیک‌اسید در گیاهان است. براساس یک باور سنتی، ریواس نباید پس از بهار برداشت شود، زیرا سطح اگزالیک‌اسید آن از بهار تا تابستان افزایش می‌یابد.
• در طب سنتی از ریواس برای رنگ کردن مو ها استفاده می شود، جالب است بدانید که ریواس مو ها را به رنگ قهوه ای تیره یا بلوند در می آورد و اگزالیک اسید موجود در آن دوام رنگ مو را بیشتر می کند.
• ریواس ترش‌ترین گیاه موجود است. اسیدیتهٔ ریواس به‌خاطر مقادیر بالای مالیک‌اسید و اگزالیک‌اسید است. مقدار مالیک‌اسید در گیاهان فراوان است و مسئول طعم ترش بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات است.
• رشد و پرورش ریواس در تاریکی باعث کاهش ترشی و افزایش تردی گونه‌ای از ریواس می‌شود که در بهار و اواخر زمستان می‌روید.

حتما بخوانید: خواص و مضرات چای ترش برای لاغری، پوست و بدن و نحوه مصرف