بادرنجبویه یک گیاه از خانواده ی نعنا است که معمولا در باغچه ای میروید. این گیاه در آشپزی و درست کردن چای های گیاهی مورد استفاده قرار میگیرد. رایحه ی لیموی آن نیز در برخی عصاره ها و یا در فرم روغن دیده میشود. از این گیاه اغلب برای کاهش استرس و اضطراب استفاده میشود. بادرنجبویه حاوی اسید رزمارینیک– یک ترکیب با خاصیت آنتی اکسیدان- است. این گیاه همچنین برای بیخوابی، کلسترول بالا، تبخال تناسلی، سوء هاضمه و سوزش معده استفاده میشود.در این مقاله تمامی خواص و مضرات آن بررسی شده و در نهایت شیوه های استفاده از آن ارائه شده است.
گیاه شناسی بادرنجبویه
- بادْرَنجبویه یا بادَرشبی نام یک سرده از تیره نعناعیان است.
- تا قرون وسطا بادرنجبویه بخصوص برای کاهش استرس و اضطراب، افزایش اشتها، خواب آوری، کاهش درد و التیام سوء هاضمه استفاده می شده است.
- این گیاه از راسته نعناسانان (Lamiales) و تیره نعناعیان (Lamiaceaes) است که بین ماه‌های تیر و مرداد گل میدهد.
- رویشگاه اصلی این گیاه قسمت وسیعی از شرق مدیترانه است.
طبيعت آن گرم و خشك است و در طب سنتی بیشتر برای رفع سو هاضمه و خاصیت آرامبخشی آن استفاده می شود
1-کاهش وزن: عصاره بادرنجبویه برای جلوگیری از رشد بافت چربی ها موثر است و باعث کاهش وزن در افراد می شود. عصاره این گیاه فعالیت های پروتئین هایی که در تولید چربی دخل هستند را کاهش می دهد.
2-کنترل ضربان قلب: بادرنجبویه باعث مهار یون سدیم و پتاسیم بدن شده و باعث کاهش ضربان قلب می شود. اگر دچار ضربان قلب نامنظم هستید از بادرنجبویه استفاده کنید.
3-درمان بیماری های کبد: بادرنجبویه با فعال کردن آنزیم هایی که اسیدهای چرب را تجزیه می کند به درمان بیماری های کبدی کمک می کند. بادرنجبویه برای کاهش فعالیت گلبول های سفید و سیتوکین های التهابی موثر است و موجب سم زدایی از کبد میشود.
4-درمان افسردگی و استرس مزمن: بادرنجبویه دارای خواص ضد اضطراب و ضد افسردگی دارد. این گیاه با توجه به خاصیت هایی که دارد باعث کاهش استرس می شود و خلق و خو را بهبود می بخشد. همچنین بادرنجبویه باعث کیفیت خواب بهتر می شود ، این گیاه در درمان بی خوابی های افراد یائسه بسیار موثر است.
5-تقویت سیستم ایمنی: بادرنجبویه سرشار از عنصر کبالت و روزمارینیک اسید است. در واقع بادرنجبویه دیواره غشای سلول ها را تقویت می کند.همچنین با مبارزه با عفونت ها ویروس ها ومیکروب ها را از بین میبرد.
6-بهبود سلامت مغز: بادرنجبویه موجب بهبود حافظه میشود و از بیماری های ناشی از آسیب های مغزی مانند پارکینسون، آسیب های ناشی از سکته مغزی و تشنج جلوگیری میکند. در واقع این گیاه قبل از اینکه رادیکال های آزاد به مغز آسیب بزنند، آن را خنثی می کنند.
7-نابودی سلول های سرطانی: گیاه بادرنجبویه سلول های سرطان سینه را مجبور به نابودسازی خود می کند .این گیاه از گسترش تومورهای خون جلوگیری کرده و خود نابود سازی این تومورها را فعال می کند. این گیاه به درمان سرطان روده کمک می کند. همچنین گیاه بادرنجبویه اندازه تومور پروستات را کاهش می دهد و همچنین از رشد آن جلوگیری نموده و رشد رگ هایی که آن تومور را تغذیه می کنند را مهار میکند.
8-حفظ سلامت پوست: این گیاه می توانید از پوست بدن در مقابل اشعه ماوراءبنفش محافظت کند. همچنین این گیاه موجب نرم شدن پوست های حساس وخشک میشود و از ایجاد چین و چروک جلوگیری میکند.
9-پیشیگیری از سکته قلبی: این گیاه با کاهش کلسترول بد، کاهش فشارخون و ضربان قلب به سلامت قلب کمک میکند و از سکته قلبی پیشگیری میکند.
10-درمان تبخال: اثرات بادرنجبویه روی ویروس تبخال به ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آن مانند تانِن‌ها و پلی‌فنل‌ها مربوط میشود. در وقع این گیاه بهبود تبخال را سرعت میبخشد و فاصله بین تبخال را طولانی تر میکند و سوزش ودرد ناشی از آن را کاهش میدهد.
تداخلات دارویی بادرنجبویه
بهتر است همزمان با داروهای زیر مصرف نشود:
| داروهای ضد صرع مانند کاربامازپین، فنی توئین | زوناتا |
| فنوباربیتال | داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند آمی تریپتیلین، نورتریپتیلین، دوکسپین |
| آلپرازولام | داروهای هایپرتیروئیدی و هایپوتیروئیدی مانند متی مازول، پروپیل تیویوراسیل |
| دیازپام | دیفن هیدرآمین |
| زولپیدم | سوناتا |
مضرات بادرنجبویه
مضرات احتمالی بادرنجبویه شامل سردرد، تهوع، نفخ شکم، استفراغ، سوء هاضمه، سرگیجه، معده درد، سوزش ادرار، اضطراب، پریشانی و واکنش های آلرژیک است.
احتیاط استفاده از بادرنجبویه
- مصرف بادرنجبویه برای زنان باردار و شیرده ممنوع است.
- از محصولات این گیاه به کودکان خود ندهید.
- در صورت ابتلا به آب سیاه چشم از مصرف این دارو بپرهیزید.
- در صورتی که از آسپرین استفاده میکنید از مصرف این دارو خودداری کنید.
- کسانی که مشکلات تیروئیدی دارند بهتر است از مصرف این گیاه صرف نظر کنند.
شیوه استفاده از بادرنجبویه
دمنوش بادرنجبویه
- برای تهیه دمنوش بادرنجبویه یک قاشق غذاخوری برگ بادرنجبویه را داخل یک قوری ریخته و آب با دمای ۸۰ درجه سانتی گراد روی آن بریزید و به مدت ۱۵ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد. برای شیرین‌کردن آن می توانید از عسل یا نبات استفاده کنید.
عرق بادرنجبویه
- به طور کلی یک فنجان در یک لیوان آب سرد میل شود. همچنین از این عرق میتوانید در تهیه شربت ها استفاده کنید.
- در صورت ابتلا به بیماری گوارشی یا افسردگی روزانه دو فنجان در نوبت صبح و عصر از عرق بادرنجبویه میل کنید.
- اگر برای تقویت قلب و تقویت سیستم عصبی روزانه دو تا سه فنجان قبل از غذا میل کنید.
روغن بادرنجبویه
- چند قطره از روغن بادرنجبویه را به همراه روغن اسطوخدوس ترکیب نموده و سپس بدن خود را ماساژ دهید .
- چند قطره از روغن بادرنجبویه را داخل دستگاه بوخور چکانده و بخار آن را استنشاق نمایید .
- چند قطره از روغن بادرنجبویه را داخل وان حمام چکانده و سپس در آن به مدت ۳۰ تای ۴۰ دقیقه استراحت نمایید .
