عامل اصلی سرماخوردگی ویروس راینوویروس از خانواده پیکورناویروس ها است. از سوی دیگر عفونت های باکتریایی نیز ممکن است موجب ایجاد سرماخوردگی شوند که علائم آن شدیدتر از سرماخوردگی ایجاد شده در اثر ویروس راینوویروس است و معمولا سینوس ها، گلو و گوش درگیر میشود. بیماری آنفولانزا با سرماخوردگی فرق دارد چون ویروس هایی که باعث آن می شوند از خانواده متفاوتی هستند. آنفولانزا توسط ویروس های خانواده ” ارتومیکسو ویروس ها” ایجاد می شود بنابراین تنها پزشک قادر به تشخیص سرماخوردگیست.
حتما بخوانید: 9 نوع سرفه رایج در ایران: علائم، علت ها و زمان مراجعه به پزشک
علائم سرماخوردگی
مرحله اول: سوزش و درد گلو
مرحله دوم: سرفه، آبریزش بینی و بعضی مواقع خروج خلط
مرحله سوم: در کودکان تب ایجاد میشود ولی این عارضه در بزرگسالان کمتر است. سرماخوردگی معمولأ بین ۵ تا ۷ روز طول می کشد ولی سرفه ناشی از آن ممکن است ادامه پیدا کند.
حتما بخوانید: بهترین و جدیدترین روش درمان خانگی سرماخوردگی ویروسی
روش های انتقال سرما خوردگی
1-تماس مستقيم: ويروس هاي عامل سرماخوردگي تا 2 ساعت در سطح پوست زنده مي مانند و مي توانند به ساير افراد منتقل شده و آن ها را بيمار نمايند.
2-عفونت از طريق محيط: برخي ويروس ها مي توانند تا ساعت ها در محيط ها زنده و فعال باقي بمانند .
3-انتقال از طريق تنفس: در هوا قطراتي از آب وجود دارند که مي توانند پس از تنفس، عطسه يا سرفه توسط بيمار، ويروس را در خود نگه داشته و به افرادي که در نزديکي بیمار هستند منتقل شوند.
درمان سرماخوردگی
1-درمان دارویی
1-داروهای مرکب سرماخوردگی (ادالت کلد، کلداستاپ)
بسیاری داروهای سرماخوردگی، ترکیبی از چند دارو هستند، مثلا حاوی یک ضداحتقان، یک آنتی هیستامین، یک ضدسرفه و یک ضددرد هستند (همه در یک قرص) (مصرف این نوع دارو ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد گاها نیازی به برخی داروها نیست ولی در این داروی ترکیبی مصرف میشود)
2-داروهای تب بر( استامینوفن، آسپیرین و ایبوپروفن)
تب، پاسخ بدن در مقابل ویروس ها و باکتری هاست و باید برای درمان آن دارو مصرف شود.
حتما بخوانید: روش موثر درمان عفونت گلو (چرک) با چند داروی گیاهی دم دست
3-دارو برای رفع گرفتگی بینی (فنیل افرین و سودوافدرین، گایافنزین، دکسترومتورفان)
- کلرفنیرآمین و دیفن هیدرامین : این داروها با مسدودکردن آثار هیستامین (ماده ای شیمیایی که باعث عطسه و آبریزش می شود) در خشک کردن راه های بینی موثر هستند
- دکسترومتورفان و گایافنزین: این دارو گرفتگی قفسه سینه را رفع و سرفه کردن را راحت تر می کنند.
- اسپری بینی فنیل افرین: در این روش دارو را مستقیم به داخل بینی اسپری می کنند و باعث کم شدن گرفتگی بینی می شود.
2-درمان دارویی با مکمل ها
1-مصرف ویتامین C : به نظر می‌رسد مصرف بالای ویتامین سی لزوما نمی‌تواند جلوی سرما خوردن افراد را بگیرد. اگرچه که مصرف ویتامین سی قبل از شروع سرماخوردگی می‌تواند باعث شود مدت زمانی که علائم سرماخوردگی طول می‌کشد، کاهش پیدا کند و برای افرادی که دائما در معرض سرماخوردگی هستند موجب تقویت سیستم ایمنی بدنشان میشود.
2-مکمل روی: مصرف روی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن میشود و موجب کاهش دوره بیماری سرماخوردگی میشود.
حتما بخوانید: 9 راه برای آمادگی و پیشگیری قبل از فصل سرماخوردگی و آنفولانزا
3-درمان غذایی
1-استفاده از مایعات و دمنوش های گیاهی
1-چای لیمو
لیمو سرشار از ویتامین C است و کاهنده خلط و لرز بدن است.
2-چای نعناع فلفلی
برگهای نعناع حاوی مونول است که به طور طبیعی در بدن انسان وجود دارد و باعث میشود بدن آرام شود، نعناع فلفلی گیاهی مفید برای سرماخوردگی محسوب میشود.
حتما بخوانید: 9 غذای فوق العاده برای تقویت سیستم ایمنی بدن
3-چای سفید
چای سفید همچون چای سبز باکتری های بیماری زا را در بدن از بین می برد، چای سفید نه تنها به دلیل وجود مقدار زیاد آنتی اکسیدان تقویت کننده ایمنی بدن است.
4-دمنوش عسل و زردچوبه و زنجبیل
مواد لازم :
- نصف فنجان عسل
- 2 تا 4 قاشق چای خوری زنجبیل تازه رنده شده
- 2 قاشق چای خوری زردچوبه
- 1 عدد لیمو
- به مقدار خیلی کم فلفل سیاه
طرز تهیه :
- تمام مواد به جز عسل را با یکدیگر مخلوط کنید و بعد از مزه کردن، اگر نیاز بود به آن زنجبیل یا دارچین را بیشتر اضافه کنید.
- بعد مقدار کمی آب در آن ریخته و سپس آن را به یک لیوان شیشه ای انتقال دهید.
- این مخلوط را بجوشانید و بعد از خنک شدن، عسل را به آن اضافه و میل کنید .
حتما بخوانید: 7 روغن طبیعی برای درمان عفونت سینوسی در خانه (ثابت شده)
5-دمنوش عسل و لیمو و زنجبیل
مواد لازم :
- 1 فنجان یا 400 میلی گرم عسل
- 2 عدد لیمو برش داده شده
- 2 سانت ریشه زنجبیل تازه برش داده شده
طرز تهیه :
تمام مواد را تا جایی که پر شود، داخل شیشه بریزید و حداقل 12 ساعت آن را داخل فریزر قرار دهید و قبل از مصرف 1 یا 2 قاشق چای خوری آب ولرم را به آن اضافه کنید.
2-مواد غذایی موثر
- ماهی سالمون
- قارچ
- زرده‌ی تخم‌مرغ
- میگو
- فلفل دلمه‌ای قرمز
- سیب‌زمینی شیرین
- کدو تنبل
- پرتقال
- کیوی
- انبه
- پاپایا
- آناناس
- توت‌فرنگی
- تمشک
- نارنگی
- گریپ‌فروت
- لیمو
- فلفل قرمز
3-غذاهای مفید
1-سوپ هویج و زنجبیل
مواد لازم:
- 3 عدد هویج
- 1 قاشق چایخوری پودر زنجبیل
- 2 فنجان جعفری و پیازچه خرد شده با ساقه
- 1 عدد پیاز خرد شده
- 2 قاشق غذاخوری روغن کنجد
- آب مرغ یا عصاره مرغ به میزان لازم
- 1 عدد سیب زمینی
- نمک و فلفل به میزان لازم
- 1 قاشق غذا خوری رب
طرزتهیه:
- ابتدا پیاز و سیب زمینی و هویج خرد شده را در روغن کنجد گرم شده تفت میدهیم.
- سبزی های ساتوری شده را به مواد اضافه میکنیم پودر زنجبیل را هم به مواد اضافه میکنیم.
- آب مرغ یا عصاره مرغ و رب را اضافه کرده مواد را روی حرارت کم گذاشته و اجازه میدهیم خوب سوپمان جا بیفتد وآن را سرو میکنیم.
حتما بخوانید: قرص سرماخوردگی کلداکس، روش مصرف و نکات مهم
2-سوپ پای مرغ
مواد لازم:
- 1 عدد سیب زمینی متوسط
- 1 عدد پیاز متوسط
- 2 عدد شلغم
- 1 عدد هویج
- سبزی سوپی
- نخودفرنگی
- فلفل دلمه
- جو پرک
- ساقه کرفس
- 3 عدد پای مرغ درشت
- 1 قاشق رب
- زردچوبه نمک آبلیمو
طرزتهیه:
همه مواد را رنده یا خرد میکنیم و درون قابلمه میریزیم و اجازه میدهیم حدود4 تا5 ساعت به آرامی بپزد و زمانی که پخت آن تمام شد آبلیمو را اضافه میکنیم.
3-سوپ سرماخوردگی
مواد لازم:
- ۲عدد هویج
- ۱عدد پیاز
- ۳ عدد شلغم
- سبزی آش
- ۲عدد گوجه
- ۱عدد سیب زمینی
- آب قلم به میزان دلخواه
- جوپرک یا ورمیشل
- عدس پخته شده
طرزتهیه:
- هویج و پیاز و شلغم و سیب زمینی رو رنده کنید.
- گوجه رو پوره کنید.
- همه مواد را با سبزی آش و آب قلم در قابلمه ریخته و اجازه میدهید تا همه مواد کاملا بپزد.
- در 20 دقیقه اول نمک و زردچوبه و جوپرک رو اضافه میکنیم و اجازه میدیم تا سوپ جا بیفتد.
حتما بخوانید: آنفولانزا چیست؟ بهترین واکسن، عوارض واکسن در بزرگسالان و کودکان
شیوه های مراقبتی
- در دورانی که سرما می‌خورید هرچه آب بدن‌تان بیشتر باشد درمان سریع‌تر انجام می‌گیرد. به هیچ وجه نوشیدنی‌هایی که باعث دهیدراته شدن بدن می‌شوند را مصرف نکنید. مایعات فراوان بخورید.
- یک لیوان معمولی بردارید و داخل آن آب گرم بریزید. یک چهارم تا نصف قاشق نمک به آن اضافه کنید و چند با در طول روز حسابی غرغره کنید.
- با استفاده از قطره‌های آب نمک یا خود آب نمک چندین بار در طول روز بینی خود را بشویید. این کار کمک میکند گرفتگی بینی که یکی از بدترین حس‌های دنیاست، زودتر بهبود پیدا کند. برای این کار فقط کافی است آب نمک را داخل بینی‌تان بکشید و بعد فین کنید و آن را خالی کنید. این کار را چند بار تکرار کنید
- مایعات گرم را آرام آرام بنوشید. این مایعات کمک میکند مخاط بینی بیشتر شود و گرفتگی آن بهبود پیدا کند.
- با استفاده از دستگاه‌های بخور هوای خانه را مرطوب نگه دارید. مرطوب نگه داشتن هوا هم مثل مورد قبل کمک میکند گرفتگی بینی‌تان برطرف، و راحت‌تر خالی شود.
- مصرف غذاهای چرب التهاب بدن را بالا می‌برد. بنابراین مصرف این غذاها را کنار بگذارید.
- چیپس و پفک، آجیل و حتی سبزیجات خام را در هنگام سرماخوردگی مصرف نکنید. این غذاهای ترد در زمان سرماخوردگی گلو را اذیت میکند.
- از آنجایی که ترشیجات نیز حاوی سرکه و نمک هستند، التهاب گلو را افزایش می‌دهند. بنابراین آن را حذف کنید.
- مصرف زیاد قند می‌تواند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کند. افزایش قند خون باعث مهار کار گلبول‌های سفید خون میشود و عفونت در بدن گسترش می‌یابد.
- و در نهایت آنتی بویتک ها به هیچ وجه در زمان سرما خوردگی توصیه نمیشود.
درمان از نظر پروفسور خیراندیش
